Wednesday, May 31, 2023
Warbixin Horumarineed Oo Kulul Oo Laga Sameeyay Miiska Madaxweynaha Somaliya Sannadkii Labaad Ee Xilka Loo Magacaabay
Hal sano ka dib markii uu Madaxweyne Sheekh Maxamuud xilka hayay, inkastoo
isbedello wanaagsan oo la taaban karo iyo isbedello wanaagsan uu ku yimid
muddadii yarayd ee uu talada hayay, oo ay ka muuqatay xasillooni siyaasadeed
iyo mid amni marka loo eego xilliyadii hore,
haddana waxaa jira qaar badan oo ka mid ah. faylal kulul oo sugaya in
go’aan laga gaaro xafiiska madaxweynaha Soomaaliya, waxaa loo baahan yahay in
si degdeg ah loo wada qabto dhammaan si isku mid ah oo barbar socda si qofka
Soomaaliga ah uu u dareemo miraha dadaallada ay wadaan maamullada siyaasadeed
ee dalkiisa.
Qalalaasaha siyaasadeed iyo kuwa amni ee soo jiitamayay muddooyinkan
dheeraa ee hore waxay cakireen xaaladda nololeed ee Soomaaliya ilaa
saddex-xagalka faqriga, cudurrada iyo jahliga ay la kulmeen muwaadinka
Soomaaliyeed ee fudud, kaas oo inta badan lagu beegsado dhibanayaasha
dagaallada iyo colaadaha meel kasta oo ay dunida ka joogaan, gaar ahaan kuwa ku
nool dunida. dadyowga qaaradda Afrika.
Soomaaliya waxay ka mid tahay wadamada dhibka soo maray walina la ildaran
dhibaatooyinkii ka dhashay dagaaladii iyo go’doomintii ka dhex jirtay saddex
xagalkan nadiifka ah. Si kastaba ha ahaatee, markii ay soo hagaagtay
xaaladaha siyaasadeed iyo horumarkooda oo loo sii gudbayo xaalado wanaagsan,
waxaa la gaaray waqtigii la jebin lahaa dhinacyada saddex-xagalkan oo loo ogolaan
lahaa Soomaalida fursad ay isaga xoreeyaan silsiladaha iyo ka fallaagada
qaybaha ay ka kooban tahay iyadoo meesha laga saarayo lagana hortagayo. si la
taaban karo, halis ah oo wax ku ool ah, haddii la eego jahliga, saboolnimada
ama cudur.
Marka laga soo tago xaaladaha siyaasadeed, xaaladaha deegaanka waxaa kale
oo ay isku dhaceen muwaadinka Soomaaliyeed, iyadoo dhibaatadii abaareed ee
dalka ku dhufatay dhowr xilli oo xiriir ah ay sii kordhisay dhaawaca
Soomaalida, isla markaana ay dhibahoodii ku adkeeyeen saddex-xagaln khatarta ah
eeyay ka qeyb galka Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Xamza Cabdi Berri,
kulamadii Kooxda Bankiga Horumarinta Afrika ee Sharma El-Sheikh, oo uu wakiil
ka ahaa Madaxweyne Sheekh Maxamuud. Kulamadan ayaa khuseeya iskaashiga
Carabta iyo Afrika si loo gaaro rajada iyo rabitaanka shucuubta ee ku aaddan
amniga, xasilloonida iyo barwaaqada.
Intii uu ku guda jiray booqashadiisa Soomaaliya, xoghayaha guud ee Qaramada
Midoobay Antonio Guterres ayaa xaqiijiyay in hay’adda Qaramada Midoobay ay ka
go’an tahay taageeridda dadaallada horumarineed ee Soomaaliya iyo kor u qaadida
xasilloonida, isagoo xusay in Soomaaliya ay wajaheyso caqabado badan,
Waxa uu carabka ku adkeeyay muhiimadda ay leedahay in iskaashi xooggan lala
sameeyo Soomaaliya si looga hortago khataraha. Haddaba, muhiimadda ay
leedahay in la sii wado dadaallada adag ee lagu doonayo in looga hor-tago
ciidamada argagixisada iyo kuwa qaska ku haya dalka iyo sidii dhulka
Soomaaliyeed gacantooda looga soo saari lahaa, waxaana ugu muhiimsan in
maskaxdiisa laga soo celiyo muwaadinkii Soomaaliyeed ee ku dhacay gacanta
kooxahaas., wacyi-gelin iyo naftiisa, si uu ugu qalmo inuu ka mid noqdo safka
shaqada iyo wax-soo-saarka dalkiisa.
Waxaa hubaal ah in xiisaha loo qabo faafinta waxbarashada dhexdhexaadka ah,
wacyi gelinta kooxaha aqoonta yar, iyo kordhinta tirada dugsiyada meel kasta oo
ay joogaan si carruurteena Soomaaliyeed fursad waxbarasho loo helo, waxaan
shaki lahayn in ay ka qayb qaadanayso abuurista jiilal cusub oo furfuran oo
baraarugsan oo ka caagan. si ay ugu dhacaan wareegga mugdiga ah ee argagixisada.
Dhammaan dhinacyada gobolka, Carabta iyo kuwa caalamiga ah waa inay
taageeraan Soomaaliya iyo maamulkeeda siyaasadeed si ay u gutaan doorkooda ku
aaddan wax ka qabashada arrimahan muhiimka ah si ay uga
Waxaan uga mahadcelineynaa Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud Ola waxqabadkii
uu qabtay muddo sanad ah oo uu xilka hayay, waxaana ka codsaneynaa in uu
xirfaddiisa ku dhameysto horumarka iyo taageerada muwaadinka Soomaaliyeed.
Tuesday, May 30, 2023
UAE: Waxay taageertaa dadaallada lagula dagaallamayo argagixisada iyo sidii nabad looga dhalin lahaa Soomaaliya
Imaaraatka Carabta ayaa xaqiijiyay in ay ka go’an tahay in ay Soomaaliya
iyo Midowga Afrika ka taageeraan la dagaalanka argagixisada iyo sidii nabad iyo
xasilooni loogu heli lahaa,
iyadoo dhanka kale cambaareysay weerarka ay kooxda argagixisada ah ee “Al-Shabaab”
ku qaadeen ciidamada nabad ilaalinta Uganda ee loo soo dirayo Soomaaliya.
Ergayga Joogtada ah ee Imaaraatka Carabta u jooga Qaramada Midoobay ayaa
qoraal ay shalay ku baahiyeen barta ay ku leeyihiin Twitter-ka waxa ay ku
yidhaahdeen: “Imaaraadku waxa uu si adag u cambaaraynayaa weerarkii Al-Shabaab
ay ku qaadeen ciidamada nabad ilaalinta Uganda ee loo soo diray Soomaaliya
(ATMES),
waxaanu tacsi u diraynaa qoysaska dhibanayaasha, dowladda iyo shacabka
Uganda, waxaana u rajeyneynaa caafimaad buuxa kuwa dhaawaca ah."
Waxay intaas ku dartay, "Imaaraadka Carabta wuxuu weli sii wadaa taageerada
uu siiyo dowladda Soomaaliya iyo Midowga Afrika ee ku aaddan la dagaallanka
argagixisada iyo sidii nabad iyo xasillooni loogu heli lahaa shacabka
Soomaaliyeed."
Monday, May 29, 2023
Madaxweynaha Soomaaliya oo Muqdisho kula kulmay odayaasha SSC
Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo xalay Xarunta Madaxtooyada ku qaabilay
Madax-dhaqameed ka soo jeeda Gobollada Sool, Sanaag iyo Cayn.
Madax-dhaqameedka ayaa Madaxweynaha uga warbixiyey xaaladihii ugu dambeeyey ee
colaadda Laascaanood, waxaanay ka wadahadleen sidii xal loogu heli lahaa
khilaaf muddo soo jiitamayay oo u dhexeeya ciidammada SCC iyo ciidamada
Somaliland ee ku sugan magaalada Laascaanood ee lagu muransan yahay.
Madaxweyne Maxamuud ayaa mar kale sheegay mowqifka dowladda ee ku aadan
raadinta xal nabadeed, isagoo carrabka ku adkeeyay in dowladda Federaalka ay ka
go’an tahay inay kaalin wax ku ool ah ka qaadato fududeynta wada xaajoodyada
iyo soo afjaridda dhiigga daadanaya ee socda.
Madax dhaqameedka ayaa si weyn ugu mahad celiyay dowladda federaalka
mowqifkeeda ku aadan masiirka Sool iyo Sanaag. Waxa ay aragtidooda ka
dhiibteen sida ay wax u socdaan, iyaga oo soo bandhigay caqabadaha ay dadka
deegaanka kala kulmeen colaadaha daba dheeraaday.
Weftigan oo ka kooban odayaal dhaqameedyo ay ka mid yihiin Garaad Jaamac Garaad
Ismaaciil, Ugaas Maxamuud Ugaas Cabdilaahi, Garaad Cabdirisaaq Garaad Soofe,
Garaad Cabdisalaan Xasan Maxamed, Suldaan Mustafe Maxamuud Awseed, ayaa maanta
oo Axad ah si ballaadhan loogu soo dhaweeyey garoonka diyaaradaha ee Aadan
Cadde ee magaalada Muqdisho. .
Ilo wareedyo ayaa tilmaamaya in ujeedada koowaad ee socdaalkooda ay tahay sidii
ay uga wadahadli lahaayeen qoondaynta iyo qaybsiga deeqaha caalamiga ah ee
lasiiyo gobolka dhibaatadu ka jirto. Dowladda Federaalka ayaa lagu soo
waramayaa inay qorsheyneyso inay si toos ah saamigeeda kaalmada ugu wareejiso
guddiga SCC ee jooga gobolada SSC (Sool, Sanaag, iyo Cayn).
Maalmaha soo socda ayaa odayaasha dhaqanka ee ka soo jeeda gobolada SSC waxa ay
kulamo la yeelan doonaan madaxda dowladda federaalka ah iyo wakiilo ka socda
bulshada rayidka ah, iyagoo ujeedkoodu yahay sidii loo heli lahaa habab wax ku
ool ah oo wax looga qaban karo colaadaha iyo sidii loo heli lahaa xasilooni iyo
gurmad loo fidiyo bulshada ay dhibaatadu saameysey.
Sunday, May 28, 2023
Golaha Wadatashiga Qaran oo gaaray heshiis ay ku jiraan isbedel lagu sameeyo nidaamka dalka
Shirka 6-aad ee golaha wadatashiga qaran oo uu shir-guddoominayay
madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka ayn ka qeyb galeen, Ra’iisal wasaaraha
dalka,Ra’iisal wasaare ku-xigeenka, madaxda maamul gobolleedyada
Jubbaland,Galmudug, Koonfur Galbeed, Hirshabeelle iyo guddoomiyaha gobolka
Bamaadir oo Muqdisho ka qabsoomay 24-27-Maajo 2023, ayaa xalay warmurtiyeed
laga soo saaray.
Golaha watashiga Qaran ayaa kulankooda uga dooday ajendayaal muhiim ah oo
ay ka mid yihiin hannaanka doorashooyinka Dalka, xaaladda amniga dalka gaar
ahaan diyaargarowga wejiga labaad ee ciribtirka Khawaarijta, dhammeystirka Deyn
cafinta, fulinta heshiisyadii hore goluhu u gaareen, fataahadaha iyo qodobo
kale.
Wasiirka arrimaha gudaha xukuumadda federaalk Soomaaliya Axmed Macallin
Fiqi ayaa saxaafadda u aqriyay qodobada ka soo shirka oo xalay lagu soo
gabagabeeyay magaalada Muqdisho.
Goluhu wuxuu ka wada hadlay kuna wada heshiiyay qodobo badan oo muhiim u ah
Dowlad dhiska Soomaaliyo iyo hannaanka dimuqraadiyadda, waxaana qodobka ugu
weyn ee shacabka Soomaaliyeed ay sugayeen ahaa in heshiis wadajir ah laga
gaaray maamulka doorashooyinka Dalka, sida doorashada golaha shacabka, nidaamka
madaxtinimada dalka, mideynta muddada Doorashada,Qoondada haweenka, Somaliland
iyo gobolka Banaadir.
Golaha wadatashiga Qaran ayaa ku heshiiyay in Dalka oo dhan ka dhacdo
doorasho Qof iyo Cod ah oo ay ku tartamayaan labo xisbi qaran oo kaliya.
Hannaanka Doorashooyink Dalka, wuxuu noqonayaa nidaamka matelaadda
isku-dheeli-tiran ee liiska xiran ( Proportional Representation Closed-List).
Si loo mideeyo hannaanka doorasho ee hoggaanka JFS, loona dardargeliyo
habsami u socodka Dowladnimadeennu, wuxuu goluhu isku raacay in dalka qaato
nidaam madaxweyne iyo madaxweyne ku-xigeen, waxaana hal warqad ku dooranaya
shacabka Jamhuuriyadda Federaalka,iyadoo lagu saleynayo nidaamka Xisbiyada
badan.
Waxaa kale oo goluhu ku heshiiyay in doorashooyinka heer federaal iyo heer
DXDF noqdaan qof iyo Cod oo shantii sano halmar ah.Doorashada golaha wakiilada
DXDF waxay dhici doonaan 30ka June 2024. halka doorashada madaxweynaha iyo
madaxweyne ku-xigeenka ay dhici doonto 30 November 2024.
Sidoo kale, goluhu ayaa ku heshiiyay in kuraasta lagu tartamayo lagu soo
doorto hal deegaan doorasho ( Single Constituency), sidoo kale, kuraasta
golaha shacabka ee loo tartamayo oo ah 275-xubnood oo matalaya dhammaan
shacabka Soomaaliyeed oo meel walba ay joogaan ayaa waxaa si toos, madax
bannaan oo qarsoodi ah u dooranaya shacabka Jamhuuriyadda Federaalka
Soomaaliya.
Xubnaha golaha deegaanka waxaa si toos ah u dooranaya Bulshada deegaanka ,
kuraasta golaha deegaanka waxaa ku tartamaya urur siyaasadeedyada, waxaana
Dalka yeelan doona labada urur siyaasadeed ee ugu cododka badan.
Si loo helo doorasho xor iyo xalaal ah oo leh hal been caalami ah, waxay
Dowladda federaalka Soomaaliya xaqiijineysaa xaqa muwaadinka u leeyahay inuu
wax doorto Lana doorto.
Heshiiskan, shacabka Soomaaliyeed wuxuu u dhoweynaya xukunka ayaa muddo la
naawilayay, waxayna hadda shacabka Soomaaliyeed rejo buuxda ka qabaan in ay
doortaan hoggaankooda si ay ula xisaabtamaan.
Waxaa la dhisayaa guddiga madaxa- bannaan ee Doorashooyinka Qaranka iyo
Soohdimaha oo ah hay’ad madax bannaan oo u xilsaaran maamulidda iyo qabashada
doorashooyinka kala duwan ee dalka iyo Soohdimaha.
Saturday, May 27, 2023
Dowladda Soomaaliya ayaa soo dhaweysay taageerada Midowga Yurub ee miisaaniyadeeda
Dowladda Soomaaliya ayaa soo dhaweysay taageerada dhaqaale ee Midowga Yurub
uu ku caawinayo dowladda federaalka, iyo in lagu taageero miisaaniyadeeda.
Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, Xamzah Cabdi Barre, ayaa qoraal uu soo
dhigay bartiisa rasmiga ah ee Twitter-ka ku sheegay in taageerada Midowga Yurub
ay ku soo beegantay xilli loo baahnaa, wuxuuna intaas ku daray in dhaqaalahan
loo adeegsan doono qaab wax ku ool ah si loo gaaro yoolka la hiigsanayo.
Wasiirka Maaliyadda Soomaaliya ayaa dhankiisa sheegay in bixinta lacagahan
ay sare u qaadi doonto dib u habeynta iyo mudnaanta siyaasadeed ee dowladda
Soomaaliya.
Midowga Yurub ayaa shaaca ka qaaday in ay ogolaadeen lacag dhan 20.5 milyan
oo Yuuro in lagu taageero miisaaniyadda dowladda federaalka Soomaaliya, waxaana
safiirka Midowga Yurub ee Soomaaliya Tina Intelman ay sheegtay in Soomaaliya ay
dhawaan gaari doonto marxalad taariikhi ah oo keeni doonta fursado cusub.
Tan iyo markii ay burburtay dowladdii dhexe ee Soomaaliya Soddon sano ka
hor, Midowga Yurub waxa uu ahaa mid si weyn u taageera dowladda Soomaaliya,
gaar ahaan dhinacyada ammaanka, siyaasadda iyo dhaqaalaha.
Thursday, May 25, 2023
Wasiirka Caafimaadka ee dawlada somaliya oo ka hadlay shir looga hadlayay ahmiyadda Caafimaadka
Wasiirka Wasaaradda Caafimaadka Xukuumadda Federaalka Soomaaliya iyo
daryeelka Dr Cali Xaaji Aadan ayaa khudbad ka jeediyay Shir-doceed looga
hadlayay muhiimadda Caafimaadku u leeyahay nabadda.
Shir-doceedka oo ka mid ah shirar doceedka ka garab dhacaya shirka Madasha
Caafimaadka Adduunka ee ka socda Xarrunta Qaramadda Midoobay ee magaalada
Geneva ayaa waxaa soo abaabulay Dowladaha Cumaan iyo Switzerland.
Waxaa shirkan ka soo qayb galay Wasiiro Caafimaad oo ka kala socday
Wadamada Central African Republic, Sierra Leone, Cameroon, Omaan, Tunisia
iyo Colombia. Waxaa dhanka kale shirka ka soo qayb galay He’ado farabadan oo ka
shaqeeya arrimaha Caafimaadka.
Shirkan ayaa wadankeena Soomaaliya wuxuu u lahaa muhiimad gaar ah waayo
wuxuu indhaha beesha caalamka ku soo jeediyay doorka bahda Caafimaadka dalkeenu
ay ka qaataan horrumarinta nabadda iyo badbaadinta shacabka Soomaaliyeed,
Dhanka kale wuxuu shirku taageero u muujiyay bahda Caafimaadka adduunka iyo
doorkooda nabada iyo horumarka bulshooyinka caalamka.
Wasiirka Caafimaadka ee Soomaaliya Dr Cali Xaaji Aadan ayaa shirka ka
sheegay Dowladda Soomaaliya in ay ka go’antahay in la horumariyo nidaam
Caafimaad oo kor u qaadaya bad-qabka shacabka Soomaaliyeed.
Shirka Golaha Wadatashiga Qaranka oo ka furmay Muqdiaho
Shirka Golaha Wadatashiga Qaranka ee u dhexeeyo dowladda federaalka, dowlad
goboleedyada iyo gobolka Banaadir ayaa maaanta ka furmay magaalada Muqdisho ee
caasimada Soomaaliya, kaas oo looga hadlayo arrimo dhowr ah.
Shirka oo ah mid xasaasi ah ayaa waxaa guddoominaya madaxweynaha
Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, waxaana goobjoog ah madaxweynayaasha
Jubbaland Axmed Madoobe, Koonfur Galbeed Cabdicasiis Lafta Gareen, HirShabelle
Cali Guudlaaw, Galmudug Axmed Qoor Qoor iyo guddoomiyaha gobolka Banaadir
Yuusuf Madaale.
Shirkaan ayaa waxay madaxda uga arrinsayaan arimaha amniga, dagaalka
Al-Shabaab, gaar ahaan wajiga labaad iyo dhammeystirka deyn cafinta, sida lagu
yiri bayaan kooban oo kasoo baxay Villa Somalia.
Madaxtooyada ayaa sidoo kale shaacisay in madaxdu ay shirkaan diirada ku
saari doonaan wixii ka dhaqan-galay heshiisyadii ay horey ugu gaareen
shirkarkii hore ee Golaha Wadatashiga Qaran.
Shirka ayaa haatan kusoo aaday xilli xasaasi ah, islamarkaana Puntland ku
jirto doorasho, dowladddana dhexana ay ku howlan tahay dagaalka ka dhanka ah
kooxda Al-Shabaab.
Si kastaba, gaba-gabada shirkaan ayaa la filayaa in madaxdu ay soo saareen
war-murtiyeed ku aadan waxyaabaha ay ka wada-hadlayaan muddada uu socdo shirkooda.
Wednesday, May 24, 2023
RW somaliya xamse iyo dhigiisa masar Dr. Mustafa Madbouly oo wada hadley Kor u qaadista iskaashiga Masar iyo Soomaaliya ee soo dejinta xoolaha
Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xamza Cabdi Berri ayaa maanta oo Talaado ah
kulan la qaatay dhiggiisa Masar Dr. Mustafa Madbouly oo ay ka wada qeyb
galayaan howlaha shirarka sannadlaha ah ee Kooxda Bangiga Horumarinta Afrika.
Intii uu kulanka socday ayaa Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya waxa uu sheegay
in dalkiisa uu aad ugu faraxsan yahay taageerada ay Masar la garab taagan tahay
Soomaaliya intii ay jirtay, isagoo carabka ku adkeeyay in taageerada joogtada
ah ee Masar ay siiso shacabka Soomaaliyeed ay ka qeyb qaadatay yareynta
dhibaatooyinka xilliyada adag, isla markaana ay ka qeyb qaadaneyso xoojinta
dowladnimada.
Haddaba, Berri waxa uu taabtay guulihii ugu dambeeyey ee ay dawladda
federaalku ka gaadhay la-dagaalanka argagixisada iyo hagaajinta xaaladda amni
ee inta badan gobollada Soomaaliya.
Dhankiisa, Dr. Mustafa Madbouly ayaa muujiyay sida ay Masar ugu hanweyn
tahay xiriirka taariikhiga ah ee ay la leedahay Soomaaliya walaalaha ah, isagoo
ku nuux-nuux saday dardaarankii Madaxweyne Abdel Fattah El-Sisi, Madaxweynaha
Jamhuuriyadda ee ahaa in taageero kasta oo suurtagal ah la siiyo Soomaaliya
walaalaha ah.
Madbouly ayaa sidoo kale soo hadal qaaday suurtagalnimada in la wanaajiyo
wadashaqeynta Soomaaliya ee dhanka dhoofinta xoolaha, isagoo faray in maamulada
ay khuseyso Masar ay arrintan kala xiriiraan safiirka Soomaaliya ee Qaahira.
Tuesday, May 23, 2023
Kordhinta tirada iyo tayada ciidanka xasillinta Caasimadda oo faahfaahsan
Kordhinta tirada iyo tayada ciidanka sugaya amniga caasimadda waxay ahayd
howl ay Dowladdu gelisay dadaal iyo juhdi xoog leh, iyadoo kaashaneysa
saaxiibadeeda si ay magaaladan u hesho ciidan xoog leh oo ku filan amniga
caasimadda.
” Dhammaanteen anigoo madaxweynaha Jamhuuriyadda aan ugu sareeyo iyo
islaanta Yaanyada jidka ku gadeysa iyo wiilka yar ee iskuulka Elementariga
dhigta ee u kala haya dhammaan adinkey idin soo eegayaan, maxay idinka soo
eegayaan?, sharaf iyo karaamo in ay ku noolaadaan ayay idinka soo eegayaan,”
ayuu yiri madaxweyne Xasan Sheekh oo la hadlayay ciidamada xasillinta ee loo
qorhseeyay sugida amniga caasimadda.
Ciidanka xasillinta oo dhowr kun loo qorsheeyay xasillinta magaalada ayaa
ka sokow tababarada iyo qalabeynta casriga ah waxaa u dheeraa habka la dhaqanka
bulshada oo laga diyaariyay si meesha looga saaro kalsooni darada ay bulshada
ka muujin jireen ciidamada qaar.
” Waayeelka,carruurta iyo dadka qaar ee qaba baahiyaha gaarka ah in aad mar
walba gacanta qabataan,isku soo cel-celiyoo warkeyga wuxuu ku dhan yahay
dadkeenu u naxariista, cadowgana ku dhiira-naada”.
Waxaa ciidamo si gaar ah loogu soo xulay dhaqan iyo akhlaaq wanaagsan sida
ka muuqata shaqada ay ka qabanayaan magaalada oo dadka si wanaagsan oo ixtiraam
leh ay ula dhaqmayaan, taas oo meesha ka saareysa cabsidii laga qabay ciidamada
qaar.
Ciidamada Baraha kontaroolada taagan ee sugaya amniga caasimadda ayaa
shacabka si naxariis iyo cabsi la’aan ku jirto u weydiinaya xaaladda ugana
gudanaya waajibaadkooda qaran, iyagoo si gaar ah ugu turaya waayeelada,
carruurta iyo dadka baahiyaha gaarka ah qaba oo waddada si nabdoon ku
gudbinaya.
” Annaga adinkaa wax idinku nahay, adinkana annagaa wax nagu tihiin, fadlan
aan wada shaqeyno,”. waa oraahda qalbi taabkadka ah ee saraakiisha ciidamada
xasillinta caasimadda dadka Kula macaamilayaan.
Waxaa guud ahaan magaalada laga dareemay amni iyo deganaasho la isku haleyn
karo, qof walbana wuxuu bilaabay inuu booqdo xaafado muddo dheer ugu dambeysay,
taas oo noqotay xilligan hadal haynta ugu badan oo dadka Muqdisho isla
dhexmaraan, ka dib dhowr iyo toban sano oo nabadda magaaladan geed dheer ku
laalneyd.
Monday, May 22, 2023
Dowladda Soomaaliya ayaa gargaar dawo ah u dirtay magaalada Laascaanood
Hay’adda Maareynta Musiiboyinka Qaranka ayaa maanta diyaarad wada shixnad
Gargaar daawo ah u dirtay Magaalada Laascaanood ee xarunta Gobolka Sool oo ay
ka socdaan dagaalo.
Diyaradaan oo Garoowe ka dajindoonto gargarkaan ayaa magaladaas waxaa looga
qadayaa gawaari si ay u gaarsiyaan isbitaalada Laascaanood.
Shixnadaan daawada ah ayaa isugu jirta qeybaha kala duwan ee daawada,
waxaana loogu talagalay dadka rayidka ah ee colaadda Laascaanood qasaaraha ka
so gaartay.
Agaasimaha guud ee Arrimaha Beni’aadannimo Hay’adda Mareeynta
musiiboyinka Qaranka Mudane Cabdirashiid Maxamuud Xuseen, Madax Qeybta
Caafimaadka Xarunta Howlgalka Degdegga ee Hey’adda SoDMA Dr. Cabdullahi
Muuse Axmed iyo Mas’uuliyiin kale oo katirsan hay’adda ayaa diyaradaan ka
sagootiyey garoonka Aadan Cadde.
Sunday, May 21, 2023
RW Xamse “Hadda waxaynu jeexnay waddo cusub si daahfuran loogu tartami doona boosaska shaqo ee Dowladda”
Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane
Xamsa Cabdi Barre ayaa ka qayb galay munaasabadda shaacinta natiijada saddexdii
kun ee macallin dowladdu qaadatay oo maanta si toos ah u soo gabagabeysay
Wasaaradda Waxbarshada, Hiddaha Iyo Tacliinta Sare.
Xukuumadda DanQaran oo xoojinaysa qorshaheeda mudnaanta u leh ee la xiriira
kor u qaadida waxbarashada ayaa imtixaan daah furan u fariisisay macallimiin gaaraya
ilaa siddeed kun oo macallin taasi si rasmi ah loogu dhawaaqay intii
guulaysatay
Ra’iisul Wasaaraha ayaa tilmaamay in hadafka Xukuumadda DanQaran yahay
horumarinta waxbarashada iyo la dagaalanka jahliga, sidaas awgeed Dowladdu
go’aansatay in saddex kun oo macallin ay qaadato kuwaasi oo ka hawlgeli doona
gobollada dalka, isagoo intaa ku daray in xukuumadda ka go’an tahay in kor loo
qaado tirada ubadka Soomaaliyeed ee waxbarasho u dareerta.
Wasiirka Wasaaradda Waxbarashada, Hiddaha Iyo Tacliinta Sare Mudane Faarax
CabdulQaadir ayaa ka warbixiyey heerarkii qaadasho ee ay soo mareen saddexda
kun ee macallin ee ku guuleystay imtixaannaadkii la qaaday.
Mudane Xamsa ayaa bogaadiyey wasaaradda waxbarshada iyo dhammaan
macalimiintii imtixaanka qaadaysay sida daah furnaanta leh ee ay u maamuleen,
taasi oo muujinaysa in hadda aynu ka sii gudbayno nidaamkii 4.5 ahaa ee wax
lagu qaybsansan jiray, balse hadda aynu furnay wado cusub.
Saturday, May 20, 2023
Madaxweynaha Soomaaliya ayaa kala hadlaya Ra’iisul Wasaaraha Ciraaq xiriirka labada dal
Madaxweynaha Jamhuuriyadda federaalka Soomaaliya mudane Xasan Sheekh
Maxamuud ayaa magaalada Jeddah kula kulmay ra’isulwasaaraha dalka Ciraaq mudane
Mohammed Shia al-Sudani.
Madaxweynaha iyo Ra’iisulwasaaraha ayaa ka wada hadlay xoojinta xiriirka
amni, siyaasadeed, dhaqaale iyo diblumaasiyadeed ee ka dhaxeeya Soomaaliya iyo
Ciraaq.
Madaxweynaha waxa uu ka mahad celiyay dowladda Ciraaq deyn ta ay ku laheyd
Soomaaliya 67% in ay ka cafiyeen. Waxaana labada dhan isla garteen soo
nooleynta heshiiyadii hore uga dhaxeeyay Soomaaliya iyo Ciraaq.
Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa ka codsaday dowladda Ciraaq inay Soomaaliya la
wadaagaan khibradooda ku aadan la dagaalanka aragagixisada madaama ay guulo wax
ku ool ah ay ka gaareen dagaaladii ay la galeen kooxaha argagixisada.
Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa ugu dambeyntiina waxa uu ka codsaday dowladda
Ciraaq inay Soomaaliya la wadaagaan khibradooda ku aadan la-dagaalanka
aragagixisada, madaama ay guulo wax ku ool ah ay ka gaareen dagaaladii ay la
galeen kooxaha argagixisada.
Si kastaba, Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa muddo soo waday dadaallada
looga cafin lahaa deynta lagu leeyahay dalka, iyada oo dowladda Xasan Sheekh ay
qaaday tallaabooyin muhiim u ah barnaamijka deyn cafinta Soomaaliya.
Deynta Soomaaliya lagu leeyahay ayaa lagu qiyaasa in ka badan shan bilyan
oo dollar, ayada oo qaan-bixiyaha ugu badan uu yahay Mareykanka oo dhiibay
adduun lacageed oo dhan hal bilyan oo dollar.
Wasaaradda Maaliyadda Soomaaliya ayaa dhawaan shaacisay in heer geba-gabo
ah uu marayo barnaamijkan deyn cafinta, xilli uu socdo qorshe ay dowladda ku
dalbaneyso deyn horleh marka soo idlaado hanaanka deyn cafin ee socda.
Thursday, May 18, 2023
JFS oo raashiin gargaar ah u dirtay dadkii ka barakacay fatahaada magaalada Baledweyne
Iyadoo magaalada Baledweyne ee xarunta gobolka Hiiraan ay ka jirto xaalado
nololeed oo ka dhashay fataahada wabiga Shabeelle uu ka sameeyay xaafadaha oo
sababtay iney barakacaan kumanaan qoys ayay dowladda Fedaraalka u dirtay
shixnadii gargaar ah oo loogu talo galay dadka barakacay.
Guddoomiyaha Hay'adda Maareeynta Musoobooyinka Qaranka SODMA Maxamuud
Macallin Cabdulle iyo Wasirka Wasaaradda Qorsheynta Maxamuud Cabdiraxmaan
Beenebeene ayaa Xalay Muqdisho ka sagootiyay ilaa 50 gawaari ah oo ay saaran
yihiin raashiin gargaar ah.
Guddoomiyaha hay'adda Maareeynta iyo Musiiboiyinka qaranka oo warbaahinta la
hadlay ayaa sheegay in dhbaatada ka jirta Baledweyne inuu indhahiisa kusoo
arkay baaxada ay leedahay, islamarkaana dadka halkaasi ku barakacay ay u baahan
yihiin garab istaaga shacabka Soomaaliyeed.
Maxamuud Macalin Cabdulle ayaa si gaar ah ugu mahadceliyay dowladda Imaaraadka
Carabta oo uu sheegay iney doorweyn ka geystay gargaar gaarsiinta dadka ka
barakacay fatahaada k dhufatay Baledweyne.
Wasiirka Wasaaradda Qorsheynta Xukuumadda Soomaaliya Maxamuud Cabdiraxman
Beenebeene ayaa dhankiisa sheegay in dowladda Soomaaliya ay qeyb weyn ka qaadan
doonto sidii gargaar loogu sameyn lahaa dadka guryahoodii ay ka barakiciyeen
biyaha wabiga Shabeelle.
Si kastaba ha ahaate fatahaada ku dhufatay xaafadaha magaalada Baledweyne
todobaadkii lasoo dhaafay ayaa sababtay inay barakacaan kumanaan qoys oo haatan
ku dhibaateysan duleedka magaalada Baledweyne oo ay ku heysato hoyi la'aan iyo
Cunto la'aan.
Madaxweynaha Soomaaliya iyo Amiirka Qatar oo kulan ku yeeshay magaalada Dooxa ee dalka Qatar
Amiirka Dowladda Qatar Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani ayaa kulan wada hadal ah la qaatay Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka
Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo booqasho ku jooga magaalada Dooxa.
Kulanka ayaa intii uu socday waxaa looga hadlay xiriirka labada dal ee
Qatar iyo Soomaaliya iyo sidii looga taageeri lahaa, loogana horumarin lahaa
dhinacyada kala duwan ee iskaashiga, gaar ahaan dhinacyada horumarinta iyo
dhaqaalaha si looga shaqeeyo danaha guud iyo rabitaanka labada shacab ee
walaalaha ah, iyadoo sidoo kale laga wada hadlay. horumarka gobolka iyo kuwa
caalamiga ah ee ugu muhiimsan ee danta guud.
Dhinaca Soomaaliya, kalfadhiga waxaa goobjoog ka ahaa ra’iisul wasaare ku
xigeenka, Saalix Axmed Gamea, wasiirka maaliyadda, Cilmi Maxamed Nuur, iyo
wasiirka waxbarashada, hiddaha iyo tacliinta sare.
Dhanka Qatar waxaa ka soo qayb galay Mudane Sheikh Saud bin Abdulrahman Al
Thani, Madaxa Amiri Diwan, Marwo Buthaina bint Ali Al Jabr Al Nuaimi, Wasiirka
Waxbarashada iyo Tacliinta Sare, Mudane Sheikh Abdulrahman bin Hamad bin Jassim
Al Thani, Wasiirka Dhaqanka, Mudane Dr. Muhammad bin Abdulaziz Al Khulaifi,
Wasiiru Dowlaha Wasaaradda Arrimaha Dibadda, iyo tiro ka mid ah Mudaneyaasha,
mas’uuliyiin sarsare.
Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa fiidnimadii Talaadada
gaaray magaalada Dooxa ee caasimadda dalka Qatar, halkaasoo uu booqasho rasmi
ah uu ku joogay.
Wednesday, May 17, 2023
Imaaraadka ayaa ah dalkii ugu horeeyay oo gurmad u fidiyay dadka ay saameeyeen fatahaadaha gobolka Hiiraan
Madaxa Hay’adda Maareynta Musiibooyinka Qaranka Soomaaliyeed Maxamuud
Mucalim Cabdali, ayaa uga mahad celiyay Safaaradda Imaaraadka Carabta kaalmada
ay soo gaarsiisay dadka ay saameeyeen fatahaadaha ku dhuftay magaalada
Beledweyne ee xarunta gobolka Hiiraan.
Imaaraatka Carabta ayaa noqday wadankii ugu horeeyay ee gurmad raashin ah u
fidiyay dadka ay saameeyeen fatahaada wabiga Shabeelle oo ku fatahay xaafado ka
tirsan magaalada Baldwin oo sababtay barakaca kumanaan qof oo guryahooda ka
barakacay.
Waxaa xusid mudan in Soomaalida sanadihii ugu dambeeyay ay la ildaranayeen
abaaro is-daba-joog ah iyo fatahaado ka dhashay isbeddelka cimilada, magaalada
Baldwin ayaa muddo dheer ka mid ahayd magaalooyinka ay fatahaaduhu saameeyeen.
Xiriirka soomaaliya iyo imaaraadka ayaa ah mid sal adag leh, iyadoo
Imaaraadku uu safka hore kaga jiro kaalmaynta Soomaaliya ee arrimaha
bini’aadantinimada, wuxuuna door muuqda oo dhanka amniga ah ka qaataa
taageerada dhismaha ciidamada Soomaaliya iyo kaalmaynta amniga ee dagaalka
lagula jiro argagixisada.
Tuesday, May 16, 2023
Soomaaliya iyo Shiinaha oo ka wada hadlay horumarinta adeegyada Caafimaadka
Wasiirka Wasaaradda Caafimaadka iyo daryeelka Bulshada Xukuumadda
Federaalka Soomaaliya Dr Cali Xaaji Aadan ayaa Xafiiska Ku qaabilay Safiirka
Dowladda Shiinaha ee Soomaaliya Danjire Fei Shengchao.
Kulanka waxaa goobjoog ka ahaa Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda Caafimaadka
iyo daryeelka Bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Dr Maxamed Xasan
Maxamed (Bullaale).
Wasiirka Wasaaradda Caafimaadka Soomaaliya Dr Cali Xaaji Aadan iyo Danjire
Fei Shengchao ayaa isweydaarsaday aragtiyo ku saabsan xoojinta saaxiibtinimada
soo jireenka ah iyo kor u qaadista iskaashiga Wasaaradaha Caafimaadka ee
Shiinaha iyo Soomaaliya.
Safiirka ayaana sheegey in Dowladda Shiinaha ay wax yaabo badan ka caawin
doonto qeybta Caafimaadka Soomaaliya, sidoo kalena ay sii laba jibaari doonaan
dedaalada Shiinaha ee ku aadan ka qeyb qaadashada horumarinta Caafimaadka
Soomaaliya.
Wasaaradda Caafimaadka iyo daryeelka Bulshada Xukuumadda Federaalka
Soomaaliya waxaa ka go’an xoojinta xiriirka kala dhaxeeya Wasaaradda
Caafimaadka Dalalka horumaray si loo xaqiijiyo yoolka Wasaaradda Caafimaadka ee
ku aadan adeeg Caafimaad tayo leh oo dhamaystiran, kaas oo laga hirgelliyo
dhamaan Gobolada dalka.
Monday, May 15, 2023
Wasiirka Arrimaha Gudaha ayaa Safiirka Imaaraadka kala hadlaya sare u qaadista iskaashiga labada dal
Wasiirka Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dib-u-heshiisiinta ee Xukuumadda
Soomaaliya, Mudane Axmed Muallem Faki, ayaa maanta la kulmay Safiirka Isu-tagga
Imaaraadka Carabta ee Soomaaliya, Mudane Axmed Juma Al-Rumaythi.
War saxaafadeed ka soo baxay Wasaaradda Arrimaha Gudaha Soomaaliya ayaa lagu
sheegay in Wasiirka uu kala hadlay Safiirka xiriirka labada dal ee walaalaha
ah, xoojinta wada shaqeynta ka dhaxeysa iyo arrimo dhowr ah oo muhiim ah.
Waxaa xusid mudan in dowladda Imaaraadka Carabta ay dowladda Soomaaliya ka
taageerto dhinacyo badan oo ay ka mid yihiin amniga, la dagaallanka
argagixisada, arrimaha bini’aadantinimada iyo horumarinta.
Doorka Imaaraadku waa mid la taaban karo marka loo eego ka hortagga
dhaqdhaqaaqa al shabaab ee Soomaaliya, waxaana ka marag kacaya fagaarayaasha
gobolka iyo caalamka taaku leemaha ay siiso
Sunday, May 14, 2023
RW Xamse ayaa magacaabaya guddi loo xil saaray diiwaan gelinta iyo soo celinta hantida guud
Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Xamse Cabdi Barre ayaa magacaabay guddiga
tira-koobka, soo celinta, qiimeynta iyo ka talo-bixinta nidaaminta hantida
qaranka.
Guddigan oo ka kooban 8 xubnood oo isugu jira wasiirro, guddoomiyaha
gobolka Banaadir iyo garyaqaanka guud ee Dowladda, ayaa loo igmaday soo celinta
hantida qaranka Soomaaliyeed ee sida sharci darrada loo haysto.
Guddigan waxay kaloo qaban doonaan, tiro koobka hantida hay’adaha madaxa
bannaan ee dowladda iyo dowladaha hoose, qiimaynta xaaladda ay ku sugan yihiin
hantidaas iyo sida ugu habboon ee looga faaidaysanayo hantidaas.
Afhayeenka xukuumadda Soomaaliya, Farxaan Maxamed Jimcaale ayaa sheegay in
hantida Dowladda ka maqan markii lasoo celiyo lagu fulindoono baahida loo qabo
ee shaqada qaranka.
Magacaabidda guddigan waxay daba socotaa qaraar maalmo ka hor kasoo baxay
golaha wasiiradda, kaasoo saldhiggiisu yahay, maaraynta maaliyadda, Maaraynta
dakhliga, Iibka iyo Qandaraaska Qaranka, Maareynta Hantida Guud ee Qaranka iyo
Maamulka iyo Maaraynta Shaqaalaha.
Golaha wasiirrada ayaa ku tilmaamay qaraarkani inuu yahay mid muhiim u ah ilaalinta hantida guud ee dadweynaha, la-dagaallanka Musuq-maasuqa iyo in hantida qaranka loo maareeyo si hufan oo u adeegaysa danaha guud.
Saturday, May 13, 2023
Madaxweyne Xasan" qofka dowladda ka tirsan mustawa kasta ha joogee ee hantida ummadda xada qaanuun ayaa dowladda uga degsan, yaan la soo daba kicin
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya mudane Xasan Sheekh
Maxamuud ayaa khudbadii Jimcaha maanta kaga hadlay Qaraar kii Xukuumadda ee
la-dagaallanka musuqmaasuqa iyo ilaalinta hantida dadweynaha.
Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa xusay in shacabka Soomaaliyeed ay toos
Warbaahinta ugala socon doonaan dacwadaha dadka lagu eedeeyo xatooyada xoolaha
Qaranka.
“Qaraarkii shalay ay ansixiyeen Golaha Wasiirrada waa mid ka turjumaya in
lacagaha shancuurta ah ee laga qaado dadka aysan ku dhicin gacan qaldan ama loo
adeegsado dano gaar ah, isla markaana ujeedkii loo qaaday oo ahayd in bulshada
loogu adeegayo lagu qabto, waana waxa aan raabno inaan ku taageerno
Xukuumadda”.ayuu yiri Madaxweynaha.
Madaxweynuhu waxa uu ka digay in la qaraabeysto ama laga soo dabo ordo qof
cunay hanti Qaran ama lagu tuhmayo, waxaana uuna intaa ku daray in shaqsigaas
la marsiin doono sharciyada dalka u degsan haddii wax lagu helo ama lagu waayo.
Madaxweynaha ayaa madaxda iyo shacabka Soomaaliyeed u sheegay inay
Xukuumadda ku taageeraan qaraarkii ay shalay meelmarisay, si loo dhaqangeliyo,
maadaama Xukuumaddu ay ka go’antahay fulinta qaraarka.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh
Maxamuud ayaa yiri “Maxkamadaha iyo saxaafadda waxaan ku dhiirigelinayaa in
marka la qaadayo kiisaska la xiriira musuqmaasuqa in bulshada si toos ah loogu
baahiyo, si shacabku ay ula socdaan”.
Friday, May 12, 2023
Soomaaliya oo ka qeyb gashay Shir arrin Muhiim ah looga hadlay oo ka dhacay Switzerland
Ergeyga gaarka ah ee Madaxweynaha JFS u qaabilsan Arrimaha Gurmadka
Abaaraha Md. Xil: Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame ayaa dalka Switzerland kaga
qeyb galay shir la xariira sidii xal loogu heli lahaa dadka ay abaaraha,
colaadaha iyo cunto yarida barakaciso.
Shirkaan oo ay soo qaban qaabisay Xarunta La socodka Barakacayaasha Gudaha
(IDMC) oo ah hay’ad caalami ah oo fadhigeedu yahay Geneva, ayaa lagu soo
bandhigay in tirada dadka gudaha ku barokacay (IDPs) ay gaartay 71.1 milyan
adduunka dhammaadki sanadkii hore, sababo la xiriira iska-hor-imaadyada iyo
masiibooyinka cimilada.
Ergeyga ayaa madasha ka jeediyay aragtida dawladda Soomaaliya ee ku aaddan
mushkilada iyo xalka arrimaha barakaca, isagoo diiradda saaray sida ay lagama
maarmaan u tahay in wax laga qabto asalka mushkilada cunta yarida oo ah
la’aanta maalgelinta mashaariicda dhisaysa adkaysiga bulshada, uguna horrayso
maalgelinta beeraha iyo kaabayaasha dhaqaalaha.
Dalkeenna, barakacayaal gaaraya 3.6 milyan ayay colaadaha, abaaraha,
fatahaadaha iyo cunto yaridu ku qasbeen in ay magaalooyinka buux dhaafiyaan,
taas oo Soomaaliya ka dhigtay dalka ugu horreeya ee dadkiisu magaalooyinka
iskugu soo ururayaan.
Ku dhowaad 46% dadka Soomaaliyeed waxay maanta ku nool yihiin magaalo,
waxaana hoos u sii dhacaysa noloshii miyaga ee xoolo dhaqashada iyo beerashada
Thursday, May 11, 2023
Soomaaliya ayaa magaalada Jeddah uga qeyb gashay shirka sanadlaha ah ee Wasiirada Maaliyadda ee Ururka Iskaashiga Islaamka
Wasiirka Wasaaradda Maaliyadda Xukuumadd
a Federaalka Soomaaliya Dr Cilmi
Maxamuud Nuur ayaa gaaray Magaalada Jiddeh ee Boqortooyada Sacuudi Carabiya.
Wasiirka ayaa halkaas uga qeyb gelaya Shir sanadeedka Wasiirrada Maaliyadda
Waddamada ku bahoobay Ururka Iskaashiga Islaamka OIC.
Dr. Cilmi ayaa la shirtagaya qorshaha Wasaaradda Maaliyadda Soomaaliya,
hannaanka Deyn cafinta, kor u qaadista dhaqaalaha Dalka, xoojinta ilaha
Dakhliga uu kasoo galo Dalka iyo qodobo kale sida ay Mustaqbal u xaqiijiyeen
ilo ku dhow Shirkaas.
Soomaaliya waxaa horyaalla shuruudaha la hordhigay si looga cafiyo deynta
ku waqti dheeraatay, qaar kamid ah shuruudahaas waa ay kasoo gudubtay halka
kuwa kale ay ku howlan tahay in ay ka gudubto caqabadahaas.
Wasiirka Maaliyadda Boqortooyada Sacuudiga oo shirkaan martigeliyay ayaa
daah-furka ka hadlaya muhiimadda ay leedahay xoojinta iskaashiga iyo
wadashaqeynta Wasiirrada kala duwan ee kala metalaya waddamada xubnaha ka ah
Ururka Iskaashiga Islaamka.
Wednesday, May 10, 2023
DF iyo Indonesia oo kawada hadlay horumarinta dhaqaalaha
Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaaalka Soomaaliya Xamse
Cabdi Barre ayaa maanta xafiiskiisa ku qaabiley Danjiraha Dowladda Indonesia u
qaabilsan Soomaaliya, Dr. Maxamad Hery Saripudin.
Ra’iisul Wasaaraha iyo Safiirka Indonesia ayaa intii uu kulanku socday isla
soo qaaday xiriirka qotoda dheer ee u dhexeeya labada dal iyo sidii loo sii
horumarin lahaa.
Kulanka waxaa si gaar ah loogu dul istaagay muhiimadda ay leedahay in la
dhiirrigeliyo iskaashi mug leh oo dhinacyada dhaqaalaha, dhaqanka iyo bulshada
ah oo dhex mara labada waddan.
Indonesia ayaa ka mid ah dalalka xagga warshadaha horumarka ka sameeyay,
iyada oo sanad waliba badeecado lagu farsameeyay dalkaas loo soo iib geeyo Soomaaliya,
iyada oo ganacsatada Soomaaliyeed ay sanad waliba badeecado kala duwan u
dhoofiyaan.
Tuesday, May 9, 2023
RW Xamse: Marnaba raali ka ahaan mayno doorasho horseeda burburka Puntland
Raysal wasaaraha xukuumada Soomaaliya, Xamse Cabdi Barre ayaa ku eedeeyay
madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni, inuu masuul ka yahay fashilka ku
yimaada barnaamijka dayn cafinta Soomaaliya.
Raysal wasaare Xamse oo ay tahay markii ugu horreysay oo uu arrimaha
Puntland si adag uga hadlo, waxa uu sheegay in aysan marnaba raali ka noqon
doonin in la fashiliyo geeddiga dheer ee loosoo galay daynta cafinta.
Xamse wuxuu sheegay fashilka kaste oo ku yimaada dayn cafinta inuu masuul ka
noqonayo madaxweynaha Puntland, isagoo ugu baaqay madaxweyne Deni in arrimaha
dayn cafinta uusan siyaasad soo dhex galin.
Dhinaca kale, raysal wasaare Xamse oo ka hadlay arrimaha doorashooyinka
Puntland, ayaa caddeeyay in Dowladda federalka aysan marnaba raali ka ahaan
doonin doorasho horseeda burbur ku yimaada Puntland.
“Waxaa fiican inay dadku is doortaan oo doorasho xor ah la aado. Laakiin ka
warama haddii ay keenayso burburka Puntland. Waa in sidii lagusoo caano maalay
lagu socdaa, oo wax lawada oggol yahay lala yimaadaa, haddii kale maya,” ayuu
yiri raysal wasaare Xamse.
Xamse wuxuu sheegay in aysan gorgortan ka galidoonin in dagaal laga rido
Puntland oo nabad galyadeeda iyo jiritaankeeda lagu xadgududbo. Wuxuuna ku
baaqay in odayaasha dhaqanka talada dib loogu celiyo.
Monday, May 8, 2023
DF oo shaacisay tirada ciidamo la keenayo dalka iyo dowladda bixinaysa kharashka
La-taliyaha Amniga Qaranka madaxweynaha Soomaaliya Xuseen Sheekh Cali ayaa
shaaciyay in dowladda ay dalka dib ugu soo celinayso toban kun oo askari,
kuwaasi oo tababar kusoo qaatay afar dal, oo qaar kamid ah yihiin waddamada
deriska.
Ciidankan cusub ee la keenayo dalka ayaa waxay tababar kusoo qaateen
dalalka Ethiopia, Eritrea, Uganda iyo Masar, waxaana qarashaadka ku baxaya
bixineysa dowladda Imaaraadka Carabta.
La-taliyaha Amniga Qaranka oo wareysi siiyay telefishanka Universal ayaa
waxa uu sheegay in dhawaan ciidankan tababarka soo dhameystay lagu soo celinayo
magaalada Muqdisho ee caasimada dalka.
Xuseen ayaa shaaciyay in ciidankaan tababarkooda, saanadooda iyo
mushaarkooda ay bixineyso dowladda Imaaraadka Carabta, oo ayadu kal hore
heshiis dhanka militariga la saxiixatay dowladda federaalka Soomaaliya.
“Isbuucyada soo socda waxaa soo dhameystirmaya 10,000 Askari oo qarashaadka
ku baxaya ay bixineyso dowladda Imaaraadka Carabta,” ayuu yiri La-taliyaha
Amniga Qaranka Xuseen Sheekh Cali.
La-taliyaha ayaa waxa uu sheegay in dowladda Imaaraadka ay ciidankaan
Mushaarkooda bixineyso, si kumeel-gaar ah illaa inta ay dowladda federaalka
Soomaaliya ay kasoo afjarmayo dagaalka ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab ee ay ka
wado dalka.
“Waxaa lagu soo tababaray dalal kala duwan, qoladii u horeysay ee Uganda
lagu soo tababaray ee Muqdisho la keenay qoladii ay ku diirsatay caasimadda
ayay noqotay. Faa’iidadeedii waa arkeen dadka Soomaaliyeed, inay qeyb ka
noqdeen soonkii ugu horreeyay.”
Si kastaba, Ciidankan ayaa qeyb ka ah qorshaha ay dowladda federaalka ku
rabto inay kula wareegto amniga guud ee dalka, iyada oo ciidanka ATMIS ay
qorshuhu yahay inay ka baxaan dalkeenna daba-yaaqada sanadka 2024-ka.
Sunday, May 7, 2023
Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Yuusuf Xuseen Jimcaale (Madaale) oo kula qaatay Kusimaha Wakiilka Gaarka ah ee Qaramada Midoobe
Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Ahna Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Yuusuf
Xuseen Jimcaale (Madaale) ayaa Aqalka Dowladda Hoose ee Xamar kulan kula qaatay
Kusimaha Wakiilka Gaarka ah ee Qaramada Midoobe u qaabilsan Soomaaliya Marwo Kiki
Gbeho, iyo xubno ka tirsan xafiiska UNSOM.
Duqa Magaalada Muqdisho iyo Marwo Kiki ayaa ka wada hadlay Arrimo ay ka mid
yihiin xaaladaha Amniga guud ahaan dalka, gaar ahaan guulaha laga gaaray sugida
Amniga Caasimadda, taasi oo xafiiska QM u Amaanay Guddoomiyaha Gobolka Banaadir
doorka muhiimka ah iyo juhdiga uu ku bixiyay sugida Amniga Muqdisho.
Sidoo kale kulankan ayaa loogu hadlay xal u helida Arrimaha barakacayaasha
maadaama Magaalada Muqdisho ay marti-geliso kumanaan Barakacayaal oo siyaabo
kala gedisan ugu kala yimid Gobolada dalka, kuwaasi oo kasoo hayaamay
dhibaatooyinka Abaareed iyo dagaalada lagula jiro kooxaha Khawaarijta.
Xafiiska QM ee Soomaaliya ayaa sheegay in ay si dhaw Maamulka Gobolka
Banaadir kala shaqeyn doonnaan Arrimaha Horumarka Caasimadda iyo Dib-u-dhiska,
iyagoo soo dhaweeyay Qorshaha Duqa Magaalada Muqdisho ee dib ugu dhawaaqista
Barnaamijkii hirgalay ee dalkaaga ku dhiso 1$.
Saturday, May 6, 2023
AMISOM oo sheegtey sida ay uga go'an tahay inay sii waddo taageerada ay siiso ciidamada ammaanka Soomaaliya
Xilli dabayaaqada sanadka soo aadan ee 2024, la qorsheeyay in ciidanka
howlgalka midowga Africa ee ATIMIS ay ka baxayaan Soomaaliya ayaa waxaa
bartamaha sanadkaan lagu wadaa in dalka laga daadgureeyo kumanaan ka tirsan
ciidanka midowga Afrika sida uu sheegay mas’uul u hadalay howlgalka nabad
ilaalinta ee EX AMISOM.
Maj. Gen. Marius Ngendabanka oo ah taliye ku-xigeenka
howlagalka cusub ee nabad ilaalilinta ATMIS ayaa sheegay in marka la gaaro
bisha June ee sanadkaan qaraarka Qaramada Midoobey uu dhigayo in Soomaaliya
laga saaro 2000 oo askari, isaga oo xusay in howlo farsamo ay dib ugu dhaceyso
fulinta howshaan bisha August 2023.
Taliyaha oo ka jawaabayay su’aal aheyd howlgalka socda kama muuqataan ayaa
ku jawaabay in ciidanka xoogga dalka ay ka taageeraan dhinacyada farsamada,
saadka, sirdoon iyo diyaadaha aan duuliyaha laheyn iyo kuwa kale ciidanku
istimaalaan, waxaana uu carabka ku dhuftay in ay jiraan waqtiyo badan ay ka
muuqdeen howlgallada.
Howlagalka ciidamada midowga Afrika oo 15 sano jirsaday ayaa dib loogu
ciliyay nabad ilaalinta ATMIS, sanadkii 2022, markaas oo howlgalka AMISOM laga
badalay, intii lagu jiray howlgalka ayaa waxaa khasaaro badan kasoo ciidamo u
dhashay Uganda iyo Burundi, kuwaas oo la kulmay weerarro kale duwan oo ka
dhacay gobollada dalka.
Ciidamada midowga Afrika ayaa Soomaaliya ka howlgalayay tan iyo sanadkii
2007, xilligaan oo gudaha Muqdisho uu ka socday dagaal u dhaxeeyay ciidanka
dowladda iyo kooxda Al-shabaab, waxaana dowladaha ugu badan ee ku tabarucay
ciidanka jooga Soomaaliya kamid ah dowlaha Uganda, Burundi, Itoobiya, Kenya iyo
dowladda Jabuuti.
Friday, May 5, 2023
Md Xasan oo si weyn u dhaliilay Saciid Deni, kana digay
Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa ka hadlay
xiisadda siyaasadeed ee ka taagan gudaha maamulka Puntland ee salka ku haysa
doorashada maamulkaas iyo damaca la xiriira ee madaxweyne Saciid Deni.
Madaxweynaha ayaa waxa uu sheegay in uusan raali ka aheyn in nidaamka
dowladnimo ee Puntland uu ka dumo iyo inay isdilaan, xilli ay meel sare gaartay
khilaafka siyaasadeed ee u dhaxeeya maamulka Saciid Deni iyo siyaasiyiinta reer
Puntland ee mucaaradsan.
“Ifa-faalayaasha muuqda wadada aan soo marnay ee aan sheegayno marka u
barbar dhigno ifa-faalayaal fiican ma ahan,” ayuu yiri madaxweyne Xasan Sheekh
Maxamuud oo ka deyriyay xaaladda siyaasadeed ee ka taagan maamulka Puntland.
Madaxweynaha ayaa uga digay madaxweyne Saciid Deni iyo maamulkiisa inay
isku dayaan doorasho aan la isku raacsaneyn, isagoo hoggaanka Puntland ugu
baaqay inay ka feejignaadaan tallaabo kasta oo qal-qal gelin karta nidaamkii ay
horay Puntland ugu soo caana maashay.
Sidoo kale madaxweynaha ayaa wuxuu ugu baaqay madaxda Puntland ee ugu
sareeyo madaxweyne Deni inay tix-geliyaan rabitaanka bulshada, oo aysan ka
tallaabsan, “ha ka tallaabsanin kama tallaabsan kartaane, aad iyo aad ugu dhago
nuglaada oo dhageysta.”
“Meel dhaqan leh oo dhaqankeedu xooggan yahay oo siyaasiyiin dalka laga
yaqaano leh waaye, siyaasiyiinta ha la dhageysto, odayaasha dhaqanka ha la
dhageysto. Ka bacdi sida uu maamulka iyo dowladnimo u adkaanayaan ha la
yeello.”
Ugu dambeyntiina waxa uu sheegay in doorashooyinka qof iyo cod ee uu
leexsaday Deni, ay hore uga gadmi weyday reer Puntland, sidaas darteed ay tahay
in si wada-ogol ah oo lagu qanacsan yahay lagu saleeyo hanaanka doorashooyinka
maamulkaasi ee qof iyo codka ah.
Thursday, May 4, 2023
DF oo sheegtay in 70% hoos u dhaceen weeraradii Alshabaab ay geysan jireen