Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya iyo Boqortooyada Sacuudiga ayaa
qalinka ku duugay heshiisyo cusub oo labada dowladood ay ku xoojinayaan
xiriirka qotoda dheer ee labada dal.
Guddoomiyaha baarlamaanka Sheekh Aadan Maxamed Nuur ayaa shalay magaalada
Riyaad kula kulmay dhiggiisa dalka Suadi Dr. Abdullahi bin Muxamed bin Ibrahi
Alaa Sheikh, iyagoo ka wada hadlay sidii kor loogu qaadi lahaa iskaashiga labada
baarlamaan ee dhanka siyaasadda iyo arrimo kale oo ay uga faa’ideysan karaan
muwaadiniinta labada dal. .
Gudoomiye Sheekh Aadan Madoobe iyo dhiggiisa dalka Sucuudiga ayaa ka wada
hadlay xiriirka labada Baarlamaan ee Soomaaliya & Sacuudiga, iskaashiga iyo
xiriirka soo jireenka ah ee labada Wadan. Waxaa sidoo kale qayb ka ahaa kulanka
Ku-xigeenka Golaha Shuurada iyo Xildhibaanno ka tirsan labada Baarlamaan.
Gunnaanadkii kulanka ayaa labada Guddoomiye isku af garteen in laga
shaqeeyo lana xoojiyo xiriirka labada Baarlamaan, waxaana lagu balamay in la
dhiso guddi saaxiibtinimo ah oo ka shaqeeya dhaqan gelinta arrimahan iyo
xiriirka labada Baarlamaan ee Sucuudiga iyo Soomaaliya.
Soomaaliya iyo Boqortooyada Sacuudi Carabiya ayaa tobanaan sano ka
dhaxeeyay xiriir diblumaasiyadeed iyo iskaashi dhaqaale gaar ahaan dhanka
xoolaha iyo shaqada.
Dowladda Sacuudiga ayaa 80% ka isticmaasha dhoofinta xoolaha nool ee
Soomaaliya, waxayna soo jiidataa inta badan dadka Soomaalida ah ee ka shaqeysta
tahriibka, kuwaasoo saameyn ballaaran ku yeeshay qaab dhismeedka dhaqanka iyo
bulshada Soomaaliyeed.
Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane
Xamsa Cabdi Barre, ayaa maanta xafiiskiisa ku qaabilay Wasiiru dowlaha
Horumarinta iyo Iskaashiga Dhaqaalaha ee dalka Jarmalka, Jochwn Flasbarth, oo
ay ka wada hadleen xoojinta xiriirka iyo iskaashiga labada dal.
Ra’iisul Wasaaraha ayaa sheegay in Dowladda Soomaaliya ay ka go’an tahay
xoojinta xiriirka kala dhaxeeya Jarmalka, isagoo uga mahad celiyey taageerada
dhinacyada badan ee ay siiyaan Soomaaliya,sida horumarinta dhaqaalaha, arrimaha
bani’aadanimada dimiquraadiyadda, xasillinta deegaanada la xoreeyey iyo
tababarka ciidanka booliska
Wasiirka ayaa dhankiisa ka mahad-naqay qaabillaadda loo sameeyey isagoo
tilmaamay in dowladda Jarmalka ay si dhaw ula shaqayso Dowladda Soomaaliya isla
markaana xiriir qoto dheer ay wadaagan labada dowladood, ayna sii wadayaan
tageerada ay gacanta ugu geysanayaan dib u dhiska iyo kaabayaasha dhaqaale ee
dalka.
Jarmalka ayaa ka mid ah dowladaha taageera Soomaaliya, markii laga soot ago
deeqaha iyo kabka miisaaniyadda dowladda, Jarmalku wuxuu ka qeyb qaataa
tababarrada la siiyo ciidamada booliska Soomaaliya.
Madaxweynaha dowladda Federaalka Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa soo
dhaweeyey aqbaaladda codsiga rasmiga ah ee dowladda Soomaaliya ay ku dooneysay
ka mid noqoshada Dallada Bulshada Bariga Afrika (EAC), taasoo ay qalinka ku
duugeen Madaxda dalalka ku mideysan dalladan.
Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa oo ugu horeyn ugu hambalyeeyey shacabka iyo
dowladda Soomaaliyeed ansixinta codsiga ku aadan ku biiridda EAC Daladda
Bulshada Variga Afrika.
Wuxuu tilmaamay in arintaani ay tahay talaabo wanaagsan oo ka turjimeysa hor u
socodka dowladnimada Soomaaliyeed iyo mira dhalka qorsheyaasha qaran ee ku
aaddan soo celinta doorkii ay dowladda Soomaaliya ay ku laheyd gobolka iyo guud
ahaan qaaradda Afrika.
"Madaxweynaha Jamhuuriyadda oo dul istaagay faa’iidooyinka dhaqan-dhaqaale,
amni iyo siyaasadeed ee dalkeennu uu ka dhaxlayo ka mid noqoshada Dallada
Bulshada Bariga Afrika (EAC) ayaa sheegay in haataan ay dowladdu bilowday
wada-xaajoodyada danwadaagga labada dhinac iyo qeybaha la iska kaashanayo, si
uu isugu dheelli-tirnaado wax-wadaqabsigu" ayaa lagu yiri qoraal kasoo
baxay Xafiiska Madaxtooyada Soomaaliya.
Gabagabadii Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa uga mahadceliyay Madaxda
dalalka Dallada Bulshada Bariga Afrika iyo Guddiyada farsamo ee ka shaqeyna ka
mid noqoshada Soomaaliya ee dalladan oo fursad u siiyay shacabka iyo dowladda
Soomaaliyeed in ay la midoobaan dalalka la mid ka ah ee ku bahoobay dalladan
(EAC).
Soomaaliya ayaa la wareegtay guddoomiyaha meertada ah ee Xafiiska
Kor-joogtada Ergada Midowga Afrika ee Qaramada Midoobay.
Danjiraha u fadhiya Soomaaliya Qaramada Midoobay, Amb. Abuukar Baalle oo
xilkan qabanaya, ayaa xarunta Qaramada Midoobay ka jeedin doona hadalka
korjoogtada ee ergada dalalka Midowga Afrika.
Xafiiskan ayaa shaqadiisa ka mid tahay inuu si guud uga shaqeeyo aragtida iyo
danaha ergada waddamada Midowga Afrika ee QM.
Shaqada uu qabto Ergada Joogtada ah ee Midowga Afrika ee Qaramada Midoobay ayaa
ah isku dubbaridka xidhiidhada heer safiirnimo ee Ergada Joogtada ah ee Afrika
ee Qaramada Midoobay.
Wuxuu sidoo kale Midowga Afrika ku metelaa Qaramada Midoobay iyo sidoo kale
horumarinta iyo joogteynta xidhiidh wax ku ool ah oo u dhexeeya AU.
Ambassador Baale ayaa xilka kala wareegaya Amb. Fatima Kyari Mohammed oo ahayd
korjoogtada joogtada ah Midowga Afrika ee Qaramada Midoobay.
Raysal wasaaraha xukuumadda Soomaaliya Xamse Cabdi Bare ayaa sheegay, dalku
inuusan u dabranaanayn shakhsi iyo ama koox uu ku tilmaamay inay doonayaan in
kaligood la dhegaysto oo la fuliyo danahooda.
Raysal wasaare Xamse wuxuu sheegay, Soomaaliya inay kasoo daashay in loo
dabarnaado koox gaar ah. Wuxuu sheegay qorshaha ay dowladdu diyaarisay inay ka
go’an tahay in lagu dhaqaaqo haddii uu barlamaanka meel mariyo.
Raysal wasaaruhu wuxuu sheegay inay jiraan siyaasiyiin rabitaankooda gaarka ah
iyo danahooda ku mucaaradsan Dowladda Soomaaliya. Wuxuu sheegay Dowladda inay
dhowr jeer ugu baaqday inay miiska yimaadaan oo ay qeyb ka qaataan
gaarista talada dalka.
“Dastuurkeennu waa inuu dhameystirmaa. Anaa maqan looma baahna. Haddaad maqan
tahay, kaalay imow. Cidi kuma haysato. Ma cidbaa kuu diidan. Waliba waa lagu
tuug tuugayaa, caqligaagaa loo baahan yahay. Waana laguu tanaasulaa, laakiin
soo farriiso,” ayuu yiri Xamse.
Xamse wuxuu si adag u difaacay heshiis qaabaynta doorashooyinka heer federal
iyo heer dowlad goboleed. Wuxuu sheegay sababta dowlad goboleedyada loogu
kordhiyay hal sano in ay tahay in la mideeyo doorashooyinka.
Hal sano ka dib markii uu Madaxweyne Sheekh Maxamuud xilka hayay, inkastoo
isbedello wanaagsan oo la taaban karo iyo isbedello wanaagsan uu ku yimid
muddadii yarayd ee uu talada hayay, oo ay ka muuqatay xasillooni siyaasadeed
iyo mid amni marka loo eego xilliyadii hore,
haddana waxaa jira qaar badan oo ka mid ah. faylal kulul oo sugaya in
go’aan laga gaaro xafiiska madaxweynaha Soomaaliya, waxaa loo baahan yahay in
si degdeg ah loo wada qabto dhammaan si isku mid ah oo barbar socda si qofka
Soomaaliga ah uu u dareemo miraha dadaallada ay wadaan maamullada siyaasadeed
ee dalkiisa.
Qalalaasaha siyaasadeed iyo kuwa amni ee soo jiitamayay muddooyinkan
dheeraa ee hore waxay cakireen xaaladda nololeed ee Soomaaliya ilaa
saddex-xagalka faqriga, cudurrada iyo jahliga ay la kulmeen muwaadinka
Soomaaliyeed ee fudud, kaas oo inta badan lagu beegsado dhibanayaasha
dagaallada iyo colaadaha meel kasta oo ay dunida ka joogaan, gaar ahaan kuwa ku
nool dunida. dadyowga qaaradda Afrika.
Soomaaliya waxay ka mid tahay wadamada dhibka soo maray walina la ildaran
dhibaatooyinkii ka dhashay dagaaladii iyo go’doomintii ka dhex jirtay saddex
xagalkan nadiifka ah. Si kastaba ha ahaatee, markii ay soo hagaagtay
xaaladaha siyaasadeed iyo horumarkooda oo loo sii gudbayo xaalado wanaagsan,
waxaa la gaaray waqtigii la jebin lahaa dhinacyada saddex-xagalkan oo loo ogolaan
lahaa Soomaalida fursad ay isaga xoreeyaan silsiladaha iyo ka fallaagada
qaybaha ay ka kooban tahay iyadoo meesha laga saarayo lagana hortagayo. si la
taaban karo, halis ah oo wax ku ool ah, haddii la eego jahliga, saboolnimada
ama cudur.
Marka laga soo tago xaaladaha siyaasadeed, xaaladaha deegaanka waxaa kale
oo ay isku dhaceen muwaadinka Soomaaliyeed, iyadoo dhibaatadii abaareed ee
dalka ku dhufatay dhowr xilli oo xiriir ah ay sii kordhisay dhaawaca
Soomaalida, isla markaana ay dhibahoodii ku adkeeyeen saddex-xagaln khatarta ah
eeyay ka qeyb galka Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Xamza Cabdi Berri,
kulamadii Kooxda Bankiga Horumarinta Afrika ee Sharma El-Sheikh, oo uu wakiil
ka ahaa Madaxweyne Sheekh Maxamuud. Kulamadan ayaa khuseeya iskaashiga
Carabta iyo Afrika si loo gaaro rajada iyo rabitaanka shucuubta ee ku aaddan
amniga, xasilloonida iyo barwaaqada.
Intii uu ku guda jiray booqashadiisa Soomaaliya, xoghayaha guud ee Qaramada
Midoobay Antonio Guterres ayaa xaqiijiyay in hay’adda Qaramada Midoobay ay ka
go’an tahay taageeridda dadaallada horumarineed ee Soomaaliya iyo kor u qaadida
xasilloonida, isagoo xusay in Soomaaliya ay wajaheyso caqabado badan,
Waxa uu carabka ku adkeeyay muhiimadda ay leedahay in iskaashi xooggan lala
sameeyo Soomaaliya si looga hortago khataraha. Haddaba, muhiimadda ay
leedahay in la sii wado dadaallada adag ee lagu doonayo in looga hor-tago
ciidamada argagixisada iyo kuwa qaska ku haya dalka iyo sidii dhulka
Soomaaliyeed gacantooda looga soo saari lahaa, waxaana ugu muhiimsan in
maskaxdiisa laga soo celiyo muwaadinkii Soomaaliyeed ee ku dhacay gacanta
kooxahaas., wacyi-gelin iyo naftiisa, si uu ugu qalmo inuu ka mid noqdo safka
shaqada iyo wax-soo-saarka dalkiisa.
Waxaa hubaal ah in xiisaha loo qabo faafinta waxbarashada dhexdhexaadka ah,
wacyi gelinta kooxaha aqoonta yar, iyo kordhinta tirada dugsiyada meel kasta oo
ay joogaan si carruurteena Soomaaliyeed fursad waxbarasho loo helo, waxaan
shaki lahayn in ay ka qayb qaadanayso abuurista jiilal cusub oo furfuran oo
baraarugsan oo ka caagan. si ay ugu dhacaan wareegga mugdiga ah ee argagixisada.
Dhammaan dhinacyada gobolka, Carabta iyo kuwa caalamiga ah waa inay
taageeraan Soomaaliya iyo maamulkeeda siyaasadeed si ay u gutaan doorkooda ku
aaddan wax ka qabashada arrimahan muhiimka ah si ay uga
Waxaan uga mahadcelineynaa Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud Ola waxqabadkii
uu qabtay muddo sanad ah oo uu xilka hayay, waxaana ka codsaneynaa in uu
xirfaddiisa ku dhameysto horumarka iyo taageerada muwaadinka Soomaaliyeed.
.jpeg)
