Wasiirka Gaashaandhigga Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Cabdul
Qaadir Maxamed Nuur oo booqasho ku jooga Boqortooyada Hashemite ee dalka Urdun
ayaa la kulmay Guddoomiyaha Guud ee Saraakiisha Ciidanka Xoogga Dalka Sareeye
Gaas Yuusuf Axmed Al-Hunaiti.
Intii uu socday kulanka, sida ay sheegtay wakaaladda wararka ee Urdun,
waxaa looga hadlay mustaqbalka iskaashiga milateri ee labada ciidan ee
walaalaha ah, marka laga soo tago xaaladihii ugu dambeeyay ee gobolka iyo
caalamka, iyadoo loo eegayo danta ciidamada qalabka sida. laba wadan oo walaalo
ah.
Saraakiil badan oo ka tirsan ciidamada xoogga dalka Jordan ayaa ka qeyb
galay kulanka, marka laga soo tago wasiirka gaashaandhigga Soomaaliya, Nuur iyo
guddoomiyaha guud ee ciidamada xoogga dalka Sarreeye Gaas Hunaiti.
Guddoomiyaha Taliyeyaasha Ciidamada ayaa yiri “Jordan iyo Soomaaliya waxay
leeyihiin hadaf mideysan oo ku aaddan horumarinta amniga, nabadda iyo
xasilloonida gobolka iyo caalamka, iyadoo kor loo qaadayo iskaashiga wadajirka
ah iyo xoojinta xiriirka ka dhexeeya labada ciidan ee walaalaha ah”.
Dhankiisa, Wasiirka Gaashaandhigga Soomaaliya ayaa yiri: “Soomaaliya waxay
soo wajahday, sannado badan, dhibaatada argagixisada, taasoo caqabad weyn oo
khatar ah ku ah amniga iyo xasilloonida Soomaaliya,” isagoo carrabka ku
adkeeyay in Soomaaliya looga baahan yahay inay si degdeg ah uga faa'ideysato
khibradaha iyo waayo-aragnimada.
Ciidamada qalabka sida ee dalka Urdun iyo
khibrada dheer ee ay u leeyihiin la dagaalanka argagixisada, si loo horumariyo
awooda ciidamada, Soomaaliyeey marka ay wajahaan qatarta kooxaha argagixisada
iyo saameynta ay ku leeyihiin bulshada iyo dowladnimada.
Ra’iisul wasaaraha xukuumadda Jamhriyadda Federaalka Soomaaliya mudane
Xamse Cabdi Barre ayaa shir guddoomiyey kulan ballaaran oo looga
hadlayey u diyaargarowga wadahadallada ku biirista Soomaaliya ee urur
goboleedka Iskaashiga ganacsiga iyo dhaqaalaha ee bariga Afrika (EAC), kadib
markii dhowaan la aqbalay codsiga Soomaaliya inay ka mid noqoto ururkaasi.
Kulanka oo ay ka soo gaybgaleen mas’uuliyiin kala socotay laamaha kala
duwan ee dowladda ayaa lagu soo bandhigay heerka u diyaargarowga dowladda
Soomaaliya ee xag farsamo iyo dhaqaale.
Ra’iisul wasaaraha oo ka hadlay kulanka ayaa sheegay in ku biirista Soomaaliya
ee urur gobolleedka (EAC) ay ugu jirto fursado iyo dano ganacsi, dhaqaale iyo
isu socod kuwaasi oo abuuraya maalgashi iyo shaqooyin wax weyn ku soo
kordhinaya dhaqaalaha dalkeena. Waxaa uu sheegay in xubinnimada Soomaaliya ay u
sahleyso ganacsatada Soomaaliyeed ka mid noqoshada suuq weyn ay kaga
faa’iideeystaan inay u iibgeeyaan badeecadahooda iyadoo aan la canshuurin.
Shirka ayaa waxaa warbixinno ku saabsan heerarka kala duwan ee uu soo maray
codsiga dowladda Soomaaliya, qaabka loo wajahayo wada xaajoodka iyo waxa ay ka
qabsan karto Soomaaliya soo jeediyay Ergayga gaarka ah ee u qaabilsan
madaxweynaha Cabdisalaan Hadliye Cumar iyo La taliyaha horumarinta Ganacsiga ee
Ra’iisul wasaaraha Cabdiqani Jaamac.
Ra’iisul easaare Xamse Cabdi Barre ayaa ugu dambeyn bogaadiyey shaqada ay
qabteen Ergayga gaarka ah ee Madaxweynaha iyo saraakiisha kale ee kala
shaqeeyay hawsha lagu guuleystay ee ku-biirista Soomaaliya ee urur goboleedka
bariga Afrika (EAC).
Wasiirka Arrimaha Gudaha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Axmed
Mucalim Faki, ayaa magaalada Muqdisho kula kulmay Safiirka
Boqortooyada Sacuudi Carabiya, Mudane Axmed Bin Maxamed Al-Muwalad.
Kulanka dhexmaray Wasiirka iyo Safiirka ayaa looga hadlay sidii Soomaaliya
iyo Sacuudiga ay isaga kaashan lahaayeen xasiloonida deegaanada laga saaray
Al-Shabaab.
Wasiirka Arrimaha Gudaha Federaalka Soomaaliya Mudane Axmed Mucalim Faki
ayaa uga mahadceliyey Boqortooyada Sacuudiga taageerada ay Soomaaliya ka
geysaneyso dhismaha dalka.
Dhankiisa Safiirka Boqortooyada Sacuudi Carabiya u fadhiya magaalada
Muqdisho ayaa uga mahadceliyey Wasiirka Arrimaha Gudaha Federaalka booqashada
uu ku yimid xarunta safaaradda ee magaalada Muqdisho.
Ra’iisul wasaaraha dawladda federaalka ah ee Soomaaliya Xamse Cabdi Barre
ayaa isku shaandheyn ku sameeyey qaar ka mid ah golihiisa wasiirrada, isaga oo
xilka ka qaaday wasiirkii maaliyadda, halka uu magcaabay xubno cusub.
Ra'iisal wasaare Xamse Cabdi Barre ayaa xilkii uu ka qaaday wasiirkii
maaliyadda ee Soomaaliya Dr. Cilmi Maxamuud Nuur, wuxuu u magcaabay Biixi
Iimaan Cige oo hore u ahaa wasiirka shaqada iyo arrimaha bulshada.
Dr. Maxamed Cilmi Ibraahin ayaa loo magcaabay inuu noqdo wasiirka shaqada
iyo arrimaha bulshada, isaga oo ah xubin cusub oo ku soo biirtay golaha
wasiirada.
Abuukar Jaylaani Sheekh ayaa loo magcaabay inuu noqdo wasiiru-dawlaha
awqaafka iyo arrimaha diinta, halka Saadaad Maxamed Nuur loo magcaabay wasiiru-dawlaha
wasaaradda arrimaha gudaha iyo federaalka.
Afhayeenka xafiiska ra'iisal wasaaraha Farxaan Maxamed Jimcaale oo
warbaahinta u akhriyey wareegtadan ayaa sheegay in masuuliyiinta la magcaabay
la farayo inay xilka ula wareegaan sida ugu dhakhsaha badan.
Dal waxaa horumariya dadkiisa oo garab istaag buuxa siiya Dowladda si loo
gaaro isku filnaansho buuxa oo dhan waliba ah.
Soomaaliya, waxaa kaalmo buuxa siiya dalal shisheeye, waxayna kaalmadaas ka
timaadaa canshuur dad kale laga qaaday, sababta canshuurta loo qaadayo waa in
ay Dowladdu bixiso qarashaadkeeda haddii ay tabay caafimaadka, waxbarashada,
nabadgalyada,horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha iyo howlaha guud.
Haddii si kale u dhigno, canshuurtu waa qarash ay Dowladdu dul saarto
alaabaha iyo hantida ma guurtada ah, dakhliga soo gala qofka ama ganacsiyada
iyo mulkiilayaasha mehradaha.
Amni buuxa iyo caafimaad tayo ah leh in la helo waxaa udub-dhexaad u ah
canshuurta dalka oo la bixiyo si ay Dowladdu awood buuxda ugu yeelato bixinta
adeegyada bulshada aas-aasiga u ah.
Canshuur bixiyaashu, waa in ay fahmaan bixinta canshuurta in ay tahay
waajib saaran qof walba oo muwaadin ah in dadku canshuurtu bixin micnaheedu
waxay tahay in dowladdu shacabkeeda la xisaabtami karin. Soomaaliyana ay sii
ahaato dal canshuur bixiyeyaal kale lacag ka suga, waana sababta keentay in
madaxdu ku baaqaan in la bixiyo canshuurta.
Madaxweynaha Jamhuutiyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh
Maxamuud ayaa aad bulshada Soomaaliyeed ugala hadlay mudnaanta ay leedahay
canshuurta, wuxuu sheegay in muhiim ay tahay canshuurta ay Dowladdu ugu baahan
tahay shacabka si dowladda uga maareynto dawarsiga dalalka kale.
” la qarin maayo canshuurta inaan dhiibno waaye, lacagta aan ku yeelan
lahayn inaan la imaano waay, maanta wali waxaan joognaa ciidamadeenu wali dad
kale ayaa lacagta noo siiyo, nolosha qaarkeed Dowladdu wey bixi, laakin waxay
dowladdu bixiso kuma filno waa la kabaa dad kale noo kaba, canshuur wiil kale
iyo gabar kale oo dal kale ku nool oo waxay nala wadaagaan jirin oo Diin nala
wadaagin oo dadnimo nala wadaagin oo qaaradda aan ku nool nahay ku oolin, war
anaga maxaa nahay kan dhuumanaya ee canshuurta ka dhuumanaayo, shabaab ayaa ka
cabsanaa Kan leh Dowladda lama shaqeyn karo, war waxaas wax ma ahan howln ma
ahan,”.
Madaxweynaha ayaa carabka ku dhuftay in aysan macquul ahayn in ay soo
tuugsadaan lacagaha lagu kabo mushaaraadka ciidamada iyo shaqaalaha, iyadoo
Soomaaliya haysato kheyraad ku filan, waajibaadka Dowladda ayuu madaxweynuhu
tilmaamay ka hortagga dadka dhacaya canshuuraha ay bixiyaan dadka kale.
Haddaba inagoo taas ka tixraaceyna muhiimadda ay leedahay canshuurta, waa
in bulshada Soomaaliyeed xil iyo ahmiyad gaar ah iska saaraan sidii ay u bixin
lahaayeen canshuurta ,ayagana ay dhankooda u heli lahaayeen adeegyada
aas-aasiga u ah ee Dowladdu looga baahnaa.
Wasiirka gaashaandhigga Soomaaliya ayaa sheegay inay dowladdu la wareegtay
xarumaha ay baneeyeen 2000 askari oo katirsan ciidanka Midowga Afrika ee ATMIS.
Wasiirka gaashaandhigga Cabdiqaadir Maxamed Nuur, ayaa ciidamada ATMIS ku
ammaanay inay door wanaagsan ka qaateen sugidda amniga iyo wadashaqaynta ay
laleeyihiin Dowladda federalka Soomaaliya.
Wasiirka wuxuu sheegay, ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed inay gaareen heer
lagu hallayn karo amniga dalka ayna u diyaar garoobeen inta ka dhiman
dhammaadka 2024, markaas oo askariga ugu dambeeya ee ciidanka ATMIS uu dalka ka
bixidoono.
Wuxuu sheegay wasiirku inay dowladdu masuuliyad weyn iska saaridoonto goobihii
ay la wareegeen ciidanka, isagoo sheegay in amni la isku hallayn karo ay
dowladdu ka samayndoonto goobaha ay xoreeyeen ciidanka Dowladda.
Si kastaba ha ahaatee, Midowga Afrika ayaa soo dhoweeyay dhameystirka wejiga
koowaad dhimista ciidanka ATMIS. Midowga Afrika waxay sheegeen inay ka go’an
tahay sugidda amniga Soomaaliya.
.jpeg)
