Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane
Xamsa Cabdi Barre, ayaa guddoomiyey kulanka wadatashiga Soomaaliya ee ku
saabsan u diyaargarowga shirka Isbeddelka Cimilada Adduunka (COP 28), kaas oo
ay ka qeyb galeen 12 Wasaaradood oo qeyb ka ah qorshaha Qaran ee xakameynta iyo
wax ka qabashada saameynta isbeddelka Cimilada.
Ra’iisul Wasaaraha ayaa kula dardaarmay Wasaaradaha iyo hey’adaha kale ee
qeybta ka ah, inay la yimaadaan aragti mideysan iyo xalka dhibaatooyinka ay
sababaan isbeddelka cimillada, kuwaasi oo lagu soo bandhigi-doono Shirka
Isbeddelka Cimilada Adduunka
Ra’iisul Wasaare Xamsa ayaa tilmaamay in isbeddelka cimiladu uu saameyn
toos ah ku yeeshay nolosha dadka Soomaaliyeed, gaar ahaan dhinaca deegaanka oo
isbeddel ballaaran laga dareemayey 30-kii sano ee la soo dhaafay, taasoo ay
sabab u tahay roobabkii oo yaraaday iyo wabiyadii dalka oo biyo yareeyay.
Sidoo kale, Ra’iisul Wasaaraha Jamhuuriyadda ayaa kormeerey xarunta
Wasaaradda Deegaanka iyo Isbeddelka Cimilada oo uu ka dhacayay shirka, wuxuuna
bogaadiyey horumarka la taaban karo ee ay ku tallaabsatay Wasaaraddu muddadii
sanadka ahayd ee ay jirtay.
Wasiirka dekedaha ee maamul goboleedka Puntland ee waqooyi bari Soomaaliya,
Axmed Yaasiin Saalax, ayaa sheegay in DP World la filayo in dhamaadka sanadkan
ay dhamaystirto balaadhinta dekedda Boosaaso ee maamulkaasi.
Mashruucan oo ay ku baxayso lacag dhan 366 milyan oo dollar oo ay
maalgelinayso shirkadda DP World, ayaa ka mid ah dhawr xarumood oo ay shirkaddu
ku horumarinayso Geeska Afrika.
“Marka loo eego halka ay ku taallo oo istaraatiiji ah, waa waddo ganacsi oo
lagu soo jiidan karo ganacsatada gobolka iyo caalamka,” ayuu yiri wasiir Axmed
Yaasiin oo ka hadlayay horumarinta dekedda Boosaaso, isagoo xusay in
ballaarinta labaad ay billaaban doonto sanadka soo socda.
Shirkada DP World ayaa sanadkii 2017 ku guulaysatay heshiis 30 sano ah oo
lagu horumarinayo laguna maamulayo dekeda magaalada Boosaaso ee xarunta
ganacsiga Puntland, sidoo kale shirkadan ayaa heshiis midkan lamid ah kula
jirta horumarinta iyo maamulida dekeda magaalada Berbera ee dalka aynu jaarka
nahay ee Somaliland.
Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa u Magacaabay Cabdixakiim
Maxamed Yuusuf Agaasimaha Guud ee Madaxtooyada Qaranka, kadib markii uu dhawaan
is casilay Agaasimihii hore.
Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa cusub ee Madaxtooyada Qaranka in Alle
uu u fududeeyo Mas'uuliyadda culus ee uu u magacaabay, waxa uuna kula dardaarmay
in uu si hufan oo daacadnimo leh ugu adeego Qaranka, ayaa lagu yiri qoraalkaan
oo ka soo baxay Villa Soomaaliya ka soo baxay.
Waana Agaaismihii labaad oo Villa Soomaaliya ay yeelaneyso mudada Sanadka
iyo dhowrka bilood ah ee Madaxweyne Xasan Sheekh uu Xafiiska joogo.
Waxaa dhawaan is casilay Agaasimihii hore ee Madaxtooyada Soomaaliya Xuseen
Sheekh Maxamuud oo iskiis uga tegay shaqada, wuxuuna maalmo ka hor shaaciyey
sababta uu isaga casilay xilkii Agaasimaha Madaxtooyada Qaranka.
Cabdixakiin inta aan loo magacaabin wuxuu la-taliye dhinaca siyaasadda ah u
ahaa Madaxweyne Xasan Sheekh.
Waxaa digreedada lagu magacaabay lagu shaaciyey inuu leeyahay khibrad shaqo
oo kor u dhaafaysa 20 sanadood oo ku aaddan dhinacyada horumarinta hay’adaha
dowladda, maamul-wanaagga, tayeynta dowlad-goboleedyada iyo bulshada ay
colaaduhu saameeyeen iyo xuquuqda aadanaha.
Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa sheegay
in qorshaha dowladda uu yahay in Al-Shabaab dalka looga saaro muddo shan bilood
ah.
Madaxweynaha ayaa hadalkan ka sheegay kulan ay dadweynaha
su’aalo ku weydiiyeen oo xalay lagu qabtay magaalada Dhuusomareeb.
Madaxweynaha ayaa sheegay in dowladdiisa ay diyaarisay
“qorshooyin cad” oo ay dooneyso inay ku guuleysato shanta bil ee soo socota.
Qorshayaashaas ayaa waxaa ka mid ah in dalka laga xorreeyo Al-Shabaab, ayuu
yiri madaxweynaha.
Waxa uu sheegay in dowladda ay Al-Shabaab cirib-tiri doonto
ama ay baaqi kusii ahaan doonaan kaliya meelo yar yar oo aysan wax dhibaato ah
ka gaysan karin.
Waxa uu intaas ku daray in dowladda ay sidoo kale wax ka
beddeshay xeeladihii hore ee diiradda lagu saarayey qabsashada magaalooyinka
iyo xaafadaha, ayna hadda u weecatay in maleeshiyada laga xorreeyo baadiyaha,
si aysan u helin fursado ay ciidanka dowladda gadaal kaga soo weeraraan.
Waxa uu sheegay inay wax aan la aqbali karin iyo xushmad
darro ku noqon doonto askarta dhiiggooda daadiyey haddii Al-Shabaab ay dib ugu
soo laabtaan magaalooyinkii laga qabsaday.
Saadaasha madaxweynaha ee ah in kooxda dalka looga xoreyn
doono shan bil ayaa kasoo hormareyso mid uu horey u sheegay la-taliyihiisa
amniga qaranka Xuseen Macallin, oo aheyd xagaagga 2024.
Qorshayaasha kale ee madaxweynaha sheegay inay doonayaan
inay ku guuleystaan bilaha soo socda ayaa ah dhameystirka dastuurka qabyada ah
iyo in laga dhaadhiciyo golaha ammaanka inuu xayiraadda hubka ka qaado
Soomaaliya.
Wasiirka Wasaaradda Waxbarashada Hidaha iyo Tacliinta Sare Dr. Ayman Ashour
ayaa xafiiskiisa ku qaabilay Dr. Faarax Sheekh C/qaadir Wasiirka Wasaaradda
Waxbarashada Hiddaha iyo Tacliinta Sare ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya
iyo wafdiga la socday, iyadoo uu goob joog ka ahaa Danjire Ilyaas Sheekh. Cumar
Abu Bakar, Safiirka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya ee Qaahira, Dr. Maxamed
Samir Xamza, Madaxa Hiddaha iyo Hiddaha ee Waaxda Hiddaha iyo Dhaqanka, Dr.
Sharif Saleh, Madaxa Maamulka Dhexe ee Arrimaha Ardayda Caalamiga ah ee Xarunta
Wasaaradda Caasimada Cusub ee Maamulka.
Ugu horeyn waxaa kulanka ka hadlay Dr. Cashuur oo ku nuux nuuxsaday
xiriirka qotoda dheer ee ka dhaxeeya Masar iyo Soomaaliya, gaar ahaan
dhinacyada tacliinta sare iyo cilmi baarista, isagoo tilmaamay in wasaaraddu ay
aad ugu daneyneyso horumarinta iyo adkeynta xiriirkaasi.
Labada wasiir ayaa ka wada hadlay qaabkii loo taageeri lahaa iskaashiga
labada dal ee dhinacyada waxbarashada iyo dhaqanka, gaar ahaan xaaladda ardayda
Soomaaliyeed ee wax ka barata jaamacadaha Masar.
Dr. Cashuur ayaa ku nuux-nuux saday bixinta dhammaan dhinacyada taageerada
iyo tasiilaadka looga baahan yahay ardayda Soomaaliyeed ee Masar iyo in si
degdeg ah loo dhamaystiro hannaanka lagama maarmaanka u ah inay si joogto ah
wax u bartaan.
Wasiirku waxa uu soo hadal qaaday barnaamijka fulinta ee ay labada dal kala
saxeexdeen, kaas oo ujeedadiisu tahay sidii kor loogu qaadi lahaa iskaashiga
wadajirka ah ee dhinacyada sayniska iyo waxbarashada ee la xidhiidha
jaamacadaha iyo machadyada tacliinta sare ee labada dal iyo in la is dhaafsado
khubarada iyo khibradaha dhinacyada sayniska, farsamada iyo maamulka ee ka
dhexeeya labada dal. machadyada tacliinta sare, jaamacadaha iyo xarumaha
cilmi-baarista.
Dr. Ayman Ashour ayaa ku nuux nuuxsaday danta Wasaaradda Tacliinta Sare iyo
Cilmi baarista Sayniska ay ka leedahay faylka wadashaqeynta Soomaaliya gaar
ahaan iyo guud ahaan dalalka Afrika.
Kulanka ayaa looga hadlay hannaanka iskaashiga cilmi-baarista iyo
cilmi-baarista ee ka dhexeeya jaamacadaha Masar iyo Soomaaliya iyadoo la
siinayo ardayda iyo macallimiinta adeegyo waxbarasho, iyadoo la isku
dhaafsanayo khibradaha barnaamijyadii ugu dambeeyay ee tababarrada, manaahijta
iyo hababka wax-barida, iyo sidoo kale iskaashiga mashaariicda cilmi-baarista
ee dhinacyada beeraha. iyo tamarta dib loo cusboonaysiin karo, marka lagu daro
iskaashiga dhinaca isbeddelka cimilada.
Dhankiisa Wasiirka Waxbarashada Hiddaha iyo Tacliinta Sare ee Jamhuuriyadda
Federaalka Soomaaliya ayaa uga mahadceliyey dowladda Masar taageerada iyo garab
istaagga ay la garab taagan tahay ardayda Soomaaliyeed ee wax ka barata
Jaamacadaha Masar, isagoo carabka ku adkeeyay in dalkiisa uu aad u jecelyahay
in uu ka faa’ideysto khibradda Masaarida ee dhinac walba ah.
Kulanka ayaa waxaa goob joog ka ahaa Ibraahim Maxamed Cumar oo ah u
qeybsanaha dhaqanka ee safaaradda Soomaaliya ee Qaahira iyo Ibraahim Cusmaan oo
ah la taliyaha wasiirka Soomaaliya.
Dowladda Imaaraadka Carabta ayaa bogaadisay dadaallada dowladda Soomaaliya
ay ku bixisay dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab, ciribtirka musuq maasuqa iyo
horumarka lagu gaaray.
Tani waxay ka dambeysay kulan uu Ra’iisal Wasaaraha Somaliya, Hamzah Abdi Berri,
uu maanta oo Talaado ah Xafiiskiisa Muqdisho kula yeeshay Safiirka Emirate-ka
Carabta ee Somaliya, Axmed Jumaa Al-Rumaythi.
Intii uu kulanka socday ayaa Ra’iisul Wasaaruhu waxa uu uga mahadceliyey
taageerada Imaaraadka Carabta ee Soomaaliya ee dhinacyada amniga, horumarka iyo
arrimaha bini’aadantinimada.
Waxaa xusid mudan xiriirka taariikhiga ah ee Soomaaliya iyo ImaaraadkaCarabta. Abu Dhabi ayaa lagu tiriyaa mid ka mid ah dalalka ugu caansan ee
Soomaaliya ka taageera dhinacyo kala duwan.
.webp "Madaxweyne Xasan Sheikh oo magacaabay agaasimaha madaxyooyada Soomaaliya")
.jpeg)
