Sixitaanka hanaanka Garsoorka iyo xoojinta dagaalka lagula jiro musuq maasuqa
ayaa ah labo hal ku dhig oo uu jeediyay Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh
Maxamuud, shan bilood kadib markii uu ku guuleystay madaxtinimada dalka.
Labadan hal-ku-dheg ayaa daaha ka rogay isku daygii Madaxweynaha Soomaaliya
Xasan Sheekh Maxamuud uu ku doonayey in lagu xaliyo faylal aan la xalin tan iyo
xilligii dowladdii ka horreysay ee Maxamed Farmaajo, isla markaana uu baabi’iyo
go’aanno loo arkayay inay yihiin kuwo ka hor-imanaya shuruucda dalka Afrika,
taasoo ah u halgamaya sidii looga takhalusi lahaa "argagixisada"
Al-Shabaab.
Axadii la soo dhaafay, Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud waxa uu soo saaray
wareegto uu ku kala dirayo Golaha Adeegga Garsoorka iyo Guddiga La-dagaalanka
Musuq-maasuqa, iyadoo loo cuskaday go’aankii Guddoomiyaha Golaha Guurtida ee ku
xad-gudbay dhismaha Guddiyadan dastuurka Soomaaliya.
Wareegtadan ayaa la socota afar sharci oo kale oo sugaya dib u eegis iyo
sixid; Oo ay ku jiraan sharciga maamulka maaliyadda dowladda, qodobbo ka
mid ah sharciga dhismaha guddiga madaxa bannaan ee xadeynta xuduudaha iyo
federaalka, marka lagu daro qodobbada sharciga dhismaha guddiga madaxa bannaan
ee doorashooyinka qaranka iyo sharciga hay’adda diiwaangelinta iyo aqoonsiga
Soomaaliyeed. kuwaas oo muran ka dhashay - wakhtigan la ansixiyay Diseembar
2020 - sababtoo ah ma aysan buuxin habraacyo sharci ah oo lagu meel mariyo.
Si kastaba ha ahaatee, Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa
intii uu ku guda jiray ololihiisa doorashada iyo ka hor inta uusan ku guuleysan
xilka Madaxweynaha waxa uu ballan qaaday in uu saxi doono arrimaha taagan si
sharciga waafaqsan, isla markaana aan loo dulqaadan doonin cid kasta oo lagu dhiso
si sharciga waafaqsan.
Madaxweynaha Soomaaliya ayaa dib u eegis uu ku sameeyay go’aanadii uu qaatay
Madaxweynihii isaga ka horeeyay Farmaajo kuma ekaan oo kaliya kala diristii
labada guddi, waxa uuna horay saraakiisha ciidamada u siiyay xuquuqdooda
dhaqaale iyo darajooyin, taasoo uu Farmaajo uga xayuubiyay arrimo siyaasadeed.
Arrintaan ayaa dadka wax indha indheeya ay sheegeen in Madaxweynaha
Soomaaliya uu dib u eegis ku sameyn doono dhammaan go’aanada “Khilaafsan” ee
Farmaajo, iyagoo xusay inuu si deg deg ah u sixi doono si sharciga waafaqsan.
Maxamed Nuur oo falanqeeya siyaasadda Soomaaliya ayaa sheegay in khibradda
Madaxweyne Sheekh Maxamuud uu u qalmo in uu wax ka beddelo shuruucda iyo
hay’adaha dowladda ee lagu muransan yahay, isagoo xusay in habraacii loo maray
kala dirida guddiga adeegga garsoorka iyo guddiga madaxa bannaan ee la
dagaalanka musuq maasuqa ay daliil u tahay in Madaxweynaha Soomaaliya uu
doonayo in uu sare u qaado. hufnaanta garsoorka iyo dawlad wanaaga iyada oo la
dhisayo guddiyo heer qaran ah, is afgarad ayaa ku yimid si sharciga waafaqsan.
Sida uu qabo falanqeeyaha siyaasadda Soomaaliya, Madaxweyne Xasan Sheekh
Maxamuud, wuxuu tillaabooyinkan uga gol leeyahay, inuu "ka saaro"
dhaxalka culus ee Farmaajo uu ka leeyahay hannaanka dhismaha hay'adaha
dowladda.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh
Maxamuud ayaa Shacabka Soomaaliyeed ugu hambalyeeyay maalinta qiimaha badan ee
12-ka Oktoobar oo ku beegaan maalintii la yagleelay Calankeenna.
Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa sheegay in maalinta Calanka ee 12-ka Oktoobar
ay shacabka Soomaaliyeed ugu suntantahay maalin weyn oo halyeey Maxamed Cawaale
Liibaan uu hindisay Calankeenna quruxda badan ee aan dunida kale kaga tilmaaman
nahay, taas oo muujineysa sida dadka Soomaaliyeed maskaxdooda, naftooda iyo
maalkooda ugu hureen gobanimada dalka iyo helidda astaan ay gaar u leeyihiin.
“Si aan u dareensiinno carruurteenna iyo jiilasha danbe maalintan qiimaha
badan waa in aan xusnaa oo weynaynaa halgankii loo soo maray xornimada
dalkeenna, madax-bannaanidiisa, dowladnimada iyo midnimada Ummadda
Soomaaliyeed. Sidoo kale maanta waxaan nooga baahan xoreyn deegaannada
argagixisada ay shacabka ku dhibaateeyaan”
Madaxweynaha ayaa Shacabka Soomaaliyeed ku adkeeyay in ay xoojiyaan
dadaallada dalka looga xoreynayo argagixisada caadeysatay gumaadka dadka
Soomaaliyeed, isagoo xusay in dhabbaha kaliya ee looga guuleysan karo ay tahay
midnimo, wadajir iyo xaqiijinta qorshaha dowladda ee lagu ciribtirayo
argagixisada.
Madaxweynaha dowladda
Federaalka Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud oo ku sugan dalkaa Uganda ayaa
Maanta kulan la qaatay dhigiisa dalkaas Yoweri Kaguta Museveni, iyagoona ka
wada hadlay xasiloonida gobolka iyo xiriirka labo geesoodka ah ee ka dhaxeeya
Soomaaliya iyo Uganda.
Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa la wadaagay Madaxweyne Museveni
halganka wadajirka ah oo ay wadaan shacabka iyo dowladda Soomaaliyeed ee ku
aadan sidii la isaga dulqaadi lahaa Ururka Al-shabaab oo uu tilmaamay
iney caqabad ku yihiin horumarka iyo xasilloonida dhamaan dalalka
gobolka.
Madaxweynaha Soomaaliya ayaa ugu hambalyeeyey shacabka iyo dowladda Uganda sannad
guurada 60-aad ee ka soo wareegtay xornimada dalkaas oo ay u dabbaal degeen
maalintii shalay aheyd, waxuuna tilmaamay in shacabka iyo dowladda Soomaaliyeed
ay uga mahad celinayaan doorka ay ka qaadanayaan ciidamada Uganda, nabadda iyo
xasilloonida Soomaaliya.
Madaxweynaha dalka Uganda Yoweri Kaguta Museveni ayaa dhankiisa ku
bogaadiyey dowladda Soomaaliyeed guulaha wax ku oolka ah oo ay ka gaartay
dagaalada ka dhanka Al-shabaab iyo deegaanada laga xoreeyey, isagoo carrabka ku
adkeeyey garab istaagga iyo taageerada dalkiisa ee ku aadan nabad ilaalinta iyo
dib u dhiska dowladnimada Soomaaliya,
isagoona uga mahadceliyey Madaxweyne Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud iyo
wafdigiisa ka qeyb galitaanka xuska 60-guurada xornimada dalkiisa, waxuuna
xusay in Soomaaliya ay safka hore kaga jirtay dalalkii ku taageeray halgankii
xornimo doonka ahaa dalka Uganda.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh
Maxamuud markuu arkay Qoraalka Sumadiisu tahay XG/504/B-12/021 ee ka soo baxay
Aqalka Sare laguna sheegay in Xubnaha Golaha Adeega Garsoorka iyo Xubnaha
Guddiga La-dagaalanka Musuqmaasuqa
aan hawlgelintooda loo marin hannaan Dastuurka iyo xeerarka waafaqsan, ayaa
Xeer Madaxweyne ku baabi’iyey Xeerarka Madaxweyne ee kala ah Lr 357 iyo Lr 358
si loo toosiyo hannaanka dhissidda Golaha adeegga Garsoorka iyo Guddiga
Madaxa-Bannaan ee la dagaallanka Musuqmaasuqa.
Madaxweynaha oo ka duulaya ahmiyadda ay labadan guddi u leeyihiin dowlad
nimada Soomaaliyeed iyo sida ay lagama maarmaanka u tahay in dhismahooda loo
maro nidaam waafaqsan Dastuurka iyo Xeerarka dalka
ayaa Xukuumadda faray in ay u soo dhisaan labadan guddi si waafaqsan
qodobbada 71-aad, 109A iyo 112-aad ee Dastuurka Kumeel-Gaarka ah iyo qodobka
7-aad ee sharciga dhisidda Golaha Adeegga Garsoorka iyo magaacaabista Guddiga
Madaxa-Bannaan ee La dagaallanka Musuqmaasuqa.
Madaxweynaha Dowladda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud
ayaa tilmaamay in la baabi’iyey dhammaan wixii go’aanno ahaa ee ay gaareen
muddadii la howlgeliyey Xubnaha Golaha Adeegga Garsoorka iyo Guddiga
Madaxa-Bannaan ee La Dagaallanka Musuqmaasuqa.
Xeerkan Madaxweyne ayaa dhaqan galay, Oktoobar 09, 2022, oo ah markii lagu
baahiyey faafinta rasmiga ah ee dowladda.
Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa Sabtidii booqasho rasmi ah
ku tagay dalka Uganda, isagoo isku dayaya inuu taageero dheeraad ah oo gobolka
ah ka helo dadaallada uu kula jiro argagixisada.
Madaxtooyada Soomaaliya ayaa sheegtay in Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud
uu Kampala u gaaray sidii uu dowladda iyo shacabka Uganda uga qeyb qaadan lahaa
ka hor inta aan loo dabaal dageynin sanadguuradii lixdanaad ee ka soo
wareegatay markii ay xornimada qaateen.
Madaxtooyadu waxay intaas ku dartay in (Booqashadan uu Madaxweynaha
Soomaaliya uu kala hadli doono dhiggiisa Uganda Mudane KagutaMuseni oo ay ka
wadahadli doonaan xoojinta xiriirka labada dal ee dhinac walba ah, gaar ahaan
la dagaallanka argagixisada.
Mudane HSN oo gaaray Kampala si uu ugala soo qeyb galo dowladda iyo
shacabka Uganda ka hor dabaaldega sanad guurada 60-aad ee xornimada. Inta
uu ku guda jiro booqashada Madaxweynaha ayaa sidoo kale waxa uu kulamo la qaadan
doonaa dhiggiisa Uganda,
Ilo xog ogaal ah ayaa sheegay in
Madaxweyne Sheekh Maxamuud uu dhigiisa Uganda Museveni ka codsan doono inay
Soomaaliya ka taageeraan dagaalka ka dhanka ah argagixisada, kaasi oo uu ku
dhawaaqay inuu la dagaalamayo Xarakada Al Shabaab.
Sheekh Maxamuud Sheekh Maxamuud ayaa inta uu ku guda jiro socdaalkiisa waxa
uu ka qeyb galayaa xuska maalinta xoriyada dalka Uganda oo todobaadkaan socon
doonto ugu yaraan 3 maalmood.
Booqashadan uu ku tagayo dalka Uganda ayaa ah tii labaad ee uu madaxweynaha
Soomaaliya ku tago tan iyo markii uu xafiiska la wareegay bishii May ee lasoo
dhaafay.
Booqashadii ugu dambeysay ee bishii Ogosto ee la soo dhaafay, labada
madaxweyne waxay ku heshiiyeen xoojinta iskaashiga amniga iyo dhaqaalaha si loo
horumariyo xiriirka ganacsiga iyo maalgashiga iyo isdhaafsiga danaha guud.
Uganda ayaa waxaa Soomaaliya ka jooga ciidamo badan oo ka tirsan kuwa nabad
ilaalinta Afrika, waxaana ay gaarayaan ilaa 5,000 oo askari, waxaana ay
Muqdisho soo gaareen horraantii 2007-dii, waxayna qeyb ka qaateen xoreynta
caasimadda Soomaaliya ee Al-Shabaab sanadkii 2011-kii.
Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud iyo Ra’iisul Wasaare Xamza CabdiBarre ayaa maanta oo Khamiis ah shir-gudoomiyay kulanka caadiga ah ee Golaha
Wasiirada, kaasoo todobaadkiiba mar la qabto, kaasoo lagu qabtay magaalada
Muqdisho.
Kulanka oo uu shir guddoominayay Madaxweynaha Jamhuuriyadda ayaa u ekaa
goob xasarad la isugu yeeray oo xaalad deg deg ah looga hadlay, waxaana intii
uu socday kulanka lagu soo bandhigay warbixin ku saabsan qorshaha deg dega ah
iyo horumarka iyo xasiloonida deegaanada laga saaray Al-Shabaab. argagixisada.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda oo shir guddoominaya shirka golaha wasiirrada
ayaa loo arkaa arrin aan caadi ahayn oo muujineysa in dalka uu marayo xaalad
adag oo heer qalalaase ah.
Kulanka ayaa diiradda lagu saaray qorshe ku aaddan sidii gurmad cunto loogu
gaarsiin lahaa deegaannada laga saaray kooxaha argagixisada, isla markaana lagu
soo rogayo amni iyo xasillooni.
Madaxweynaha ayaa xusay in shacabka Soomaaliyeed ee ku dhaqan deegaanada ay
ku dhuumaaleysanayaan argagixisadu ay ku nool yihiin xaalad adag, wuxuuna faray
dowladda in gurmad deg deg ah lala soo gaaro dadka rayidka ah ee ku
dhibaateysan deegaannadii laga saaray argagixisada Al-Shabaab.
Madaxweyne Sheekh Maxamuud ayaa dardaaran u jeediyay dhammaan
hay’adaha dowladda, isagoo ku nuux-nuux saday in dhammaan wasaaradaha ay saaran
tahay mas’uuliyad gaar ah, isla markaana ay xoogga saaraan sidii deegaannadaas
looga hirgelin lahaa adeegyada aasaasiga ah ee bulshada.
Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa golaha Wasiirada kula dar daarmay
inay muhiimadda koowaad siiyaan la dagaallanka argagixisada oo caqabad ku ah
dowladda Soomaaliya.
Wuxuu ku ammaanay shacabka Soomaaliyeed sida ay u garab taagan yihiin
ciidamada qalabka sida ee Soomaaliyeed, isagoo xusay in dowladdiisa ay ka go’an
tahay xoreynta deegaannada ay argagixisadu gacanta ku hayso, isla markaana ay
dagaal joogto ah kula jirto cadowga cadowga ku ah nabadda, hay’adaha dowladda
iyo madax-bannaanida dalka.
.jpeg)
