Ergeyga gaarka ah ee Madaxweynaha JFS u qaabilsan Arrimaha Gurmadka
Abaaraha Md. Xil: Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame ayaa dalka Switzerland kaga
qeyb galay shir la xariira sidii xal loogu heli lahaa dadka ay abaaraha,
colaadaha iyo cunto yarida barakaciso.
Shirkaan oo ay soo qaban qaabisay Xarunta La socodka Barakacayaasha Gudaha
(IDMC) oo ah hay’ad caalami ah oo fadhigeedu yahay Geneva, ayaa lagu soo
bandhigay in tirada dadka gudaha ku barokacay (IDPs) ay gaartay 71.1 milyan
adduunka dhammaadki sanadkii hore, sababo la xiriira iska-hor-imaadyada iyo
masiibooyinka cimilada.
Ergeyga ayaa madasha ka jeediyay aragtida dawladda Soomaaliya ee ku aaddan
mushkilada iyo xalka arrimaha barakaca, isagoo diiradda saaray sida ay lagama
maarmaan u tahay in wax laga qabto asalka mushkilada cunta yarida oo ah
la’aanta maalgelinta mashaariicda dhisaysa adkaysiga bulshada, uguna horrayso
maalgelinta beeraha iyo kaabayaasha dhaqaalaha.
Dalkeenna, barakacayaal gaaraya 3.6 milyan ayay colaadaha, abaaraha,
fatahaadaha iyo cunto yaridu ku qasbeen in ay magaalooyinka buux dhaafiyaan,
taas oo Soomaaliya ka dhigtay dalka ugu horreeya ee dadkiisu magaalooyinka
iskugu soo ururayaan.
Ku dhowaad 46% dadka Soomaaliyeed waxay maanta ku nool yihiin magaalo,
waxaana hoos u sii dhacaysa noloshii miyaga ee xoolo dhaqashada iyo beerashada
Wasiirka Wasaaradda Maaliyadda Xukuumadd
a Federaalka Soomaaliya Dr Cilmi
Maxamuud Nuur ayaa gaaray Magaalada Jiddeh ee Boqortooyada Sacuudi Carabiya.
Wasiirka ayaa halkaas uga qeyb gelaya Shir sanadeedka Wasiirrada Maaliyadda
Waddamada ku bahoobay Ururka Iskaashiga Islaamka OIC.
Dr. Cilmi ayaa la shirtagaya qorshaha Wasaaradda Maaliyadda Soomaaliya,
hannaanka Deyn cafinta, kor u qaadista dhaqaalaha Dalka, xoojinta ilaha
Dakhliga uu kasoo galo Dalka iyo qodobo kale sida ay Mustaqbal u xaqiijiyeen
ilo ku dhow Shirkaas.
Soomaaliya waxaa horyaalla shuruudaha la hordhigay si looga cafiyo deynta
ku waqti dheeraatay, qaar kamid ah shuruudahaas waa ay kasoo gudubtay halka
kuwa kale ay ku howlan tahay in ay ka gudubto caqabadahaas.
Wasiirka Maaliyadda Boqortooyada Sacuudiga oo shirkaan martigeliyay ayaa
daah-furka ka hadlaya muhiimadda ay leedahay xoojinta iskaashiga iyo
wadashaqeynta Wasiirrada kala duwan ee kala metalaya waddamada xubnaha ka ah
Ururka Iskaashiga Islaamka.
Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaaalka Soomaaliya Xamse
Cabdi Barre ayaa maanta xafiiskiisa ku qaabiley Danjiraha Dowladda Indonesia u
qaabilsan Soomaaliya, Dr. Maxamad Hery Saripudin.
Ra’iisul Wasaaraha iyo Safiirka Indonesia ayaa intii uu kulanku socday isla
soo qaaday xiriirka qotoda dheer ee u dhexeeya labada dal iyo sidii loo sii
horumarin lahaa.
Kulanka waxaa si gaar ah loogu dul istaagay muhiimadda ay leedahay in la
dhiirrigeliyo iskaashi mug leh oo dhinacyada dhaqaalaha, dhaqanka iyo bulshada
ah oo dhex mara labada waddan.
Indonesia ayaa ka mid ah dalalka xagga warshadaha horumarka ka sameeyay,
iyada oo sanad waliba badeecado lagu farsameeyay dalkaas loo soo iib geeyo Soomaaliya,
iyada oo ganacsatada Soomaaliyeed ay sanad waliba badeecado kala duwan u
dhoofiyaan.
Raysal wasaaraha xukuumada Soomaaliya, Xamse Cabdi Barre ayaa ku eedeeyay
madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni, inuu masuul ka yahay fashilka ku
yimaada barnaamijka dayn cafinta Soomaaliya.
Raysal wasaare Xamse oo ay tahay markii ugu horreysay oo uu arrimaha
Puntland si adag uga hadlo, waxa uu sheegay in aysan marnaba raali ka noqon
doonin in la fashiliyo geeddiga dheer ee loosoo galay daynta cafinta.
Xamse wuxuu sheegay fashilka kaste oo ku yimaada dayn cafinta inuu masuul ka
noqonayo madaxweynaha Puntland, isagoo ugu baaqay madaxweyne Deni in arrimaha
dayn cafinta uusan siyaasad soo dhex galin.
Dhinaca kale, raysal wasaare Xamse oo ka hadlay arrimaha doorashooyinka
Puntland, ayaa caddeeyay in Dowladda federalka aysan marnaba raali ka ahaan
doonin doorasho horseeda burbur ku yimaada Puntland.
“Waxaa fiican inay dadku is doortaan oo doorasho xor ah la aado. Laakiin ka
warama haddii ay keenayso burburka Puntland. Waa in sidii lagusoo caano maalay
lagu socdaa, oo wax lawada oggol yahay lala yimaadaa, haddii kale maya,” ayuu
yiri raysal wasaare Xamse.
Xamse wuxuu sheegay in aysan gorgortan ka galidoonin in dagaal laga rido
Puntland oo nabad galyadeeda iyo jiritaankeeda lagu xadgududbo. Wuxuuna ku
baaqay in odayaasha dhaqanka talada dib loogu celiyo.
La-taliyaha Amniga Qaranka madaxweynaha Soomaaliya Xuseen Sheekh Cali ayaa
shaaciyay in dowladda ay dalka dib ugu soo celinayso toban kun oo askari,
kuwaasi oo tababar kusoo qaatay afar dal, oo qaar kamid ah yihiin waddamada
deriska.
Ciidankan cusub ee la keenayo dalka ayaa waxay tababar kusoo qaateen
dalalka Ethiopia, Eritrea, Uganda iyo Masar, waxaana qarashaadka ku baxaya
bixineysa dowladda Imaaraadka Carabta.
La-taliyaha Amniga Qaranka oo wareysi siiyay telefishanka Universal ayaa
waxa uu sheegay in dhawaan ciidankan tababarka soo dhameystay lagu soo celinayo
magaalada Muqdisho ee caasimada dalka.
Xuseen ayaa shaaciyay in ciidankaan tababarkooda, saanadooda iyo
mushaarkooda ay bixineyso dowladda Imaaraadka Carabta, oo ayadu kal hore
heshiis dhanka militariga la saxiixatay dowladda federaalka Soomaaliya.
“Isbuucyada soo socda waxaa soo dhameystirmaya 10,000 Askari oo qarashaadka
ku baxaya ay bixineyso dowladda Imaaraadka Carabta,” ayuu yiri La-taliyaha
Amniga Qaranka Xuseen Sheekh Cali.
La-taliyaha ayaa waxa uu sheegay in dowladda Imaaraadka ay ciidankaan
Mushaarkooda bixineyso, si kumeel-gaar ah illaa inta ay dowladda federaalka
Soomaaliya ay kasoo afjarmayo dagaalka ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab ee ay ka
wado dalka.
“Waxaa lagu soo tababaray dalal kala duwan, qoladii u horeysay ee Uganda
lagu soo tababaray ee Muqdisho la keenay qoladii ay ku diirsatay caasimadda
ayay noqotay. Faa’iidadeedii waa arkeen dadka Soomaaliyeed, inay qeyb ka
noqdeen soonkii ugu horreeyay.”
Si kastaba, Ciidankan ayaa qeyb ka ah qorshaha ay dowladda federaalka ku
rabto inay kula wareegto amniga guud ee dalka, iyada oo ciidanka ATMIS ay
qorshuhu yahay inay ka baxaan dalkeenna daba-yaaqada sanadka 2024-ka.
Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Ahna Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Yuusuf
Xuseen Jimcaale (Madaale) ayaa Aqalka Dowladda Hoose ee Xamar kulan kula qaatay
Kusimaha Wakiilka Gaarka ah ee Qaramada Midoobe u qaabilsan Soomaaliya Marwo Kiki
Gbeho, iyo xubno ka tirsan xafiiska UNSOM.
Duqa Magaalada Muqdisho iyo Marwo Kiki ayaa ka wada hadlay Arrimo ay ka mid
yihiin xaaladaha Amniga guud ahaan dalka, gaar ahaan guulaha laga gaaray sugida
Amniga Caasimadda, taasi oo xafiiska QM u Amaanay Guddoomiyaha Gobolka Banaadir
doorka muhiimka ah iyo juhdiga uu ku bixiyay sugida Amniga Muqdisho.
Sidoo kale kulankan ayaa loogu hadlay xal u helida Arrimaha barakacayaasha
maadaama Magaalada Muqdisho ay marti-geliso kumanaan Barakacayaal oo siyaabo
kala gedisan ugu kala yimid Gobolada dalka, kuwaasi oo kasoo hayaamay
dhibaatooyinka Abaareed iyo dagaalada lagula jiro kooxaha Khawaarijta.
Xafiiska QM ee Soomaaliya ayaa sheegay in ay si dhaw Maamulka Gobolka
Banaadir kala shaqeyn doonnaan Arrimaha Horumarka Caasimadda iyo Dib-u-dhiska,
iyagoo soo dhaweeyay Qorshaha Duqa Magaalada Muqdisho ee dib ugu dhawaaqista
Barnaamijkii hirgalay ee dalkaaga ku dhiso 1$.
.webp "Soomaaliya ayaa magaalada Jeddah uga qeyb gashay shirka sanadlaha ah ee Wasiirada Maaliyadda ee Ururka Iskaashiga Islaamka")
.jpeg)
