Thursday, October 20, 2022
Md Xasan Sheekh oo la shiray wasiirada waxbarashada heer Federal iyo heer DG+Go’aan la qaatay
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh
Maxamuud oo Madaxtooyada Qaranka ku qaabilay Wasiirrada Waxbarashada heer
Federaal iyo heer Dowlad-goboleed ee dalka ayaa kala hadlay sidii wadajir loogu
sii ambaqaadi lahaa dadaallada tayeynta iyo baahinta adeegyada waxbarashada.
Ra’iisul Wasaare Kuxigeenka Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Saalax
Axmed Jaamac, Wasiirka Waxbarashada Dowladda Federaalka Mudane Faarax Sheekh
Cabdulqaadir iyo Wasiirrada Dowlad-goboleedyada dalka ayaa Madaxweynaha uga
warbixiyey baahiyaha waxbarasho ee jira iyo sidii heerarka kala duwan ee
dowladda iskaga kaashan lahayeen suurta-gelinta kordhinta fursadaha
waxbarashada, manhajka iyo imtixaanaadka shahaadiga ah.
Madaxweynaha ayaa tilmaamay in ay ka go’antahah tayeynta iyo kordhinta
fursadaha waxbarasho, tirada macalimiinta iyo xarummaha waxbarashada.
“Waxbarashadu waa xuquuq aasaasi ah oo tahay in caruurteennu ay helaan.
Waxa ay nagu tahay waajib in aan u diyaarinno ubadkeenna Soomaaliyeed
waxbarasho iyo mustaqbal anfaca dadkeena iyo dalkeena.”
Dowladda Federaalka Soomaaliya waxaa ka go’an dib u habeynta nidaamka
waxbarashada dalka, iyada oo la hirgelinayo hindiseyaal lagu kordhinayo
qoondada maaliyadeed ee waxbarashada, si ay fursaddo u helaan caruurta
Soomaaliyeed ee gaaray da’da iskuulka iyo kuwa kale ee aan fursadaha helin una
baahan tababarro dhanka xirfadaha ah.
Wednesday, October 19, 2022
Hay’adda IMF ee lacagta adduunka ayaa heshiis maaliyaddeed la gaartay Soomaaliya
Hay’adda Lacagta Adduunka ee IMF ayaa heshiis heer-shaqaale ah la gaartay
dowladda Soomaaliya, kaasoo ogolaanaya in lacag dhan 10 Milyan oo doollar lagu
siinayo Soomaaliya.
Madaxa IMF Laura Jaramillo ayaa sheegtay in heshiiskan uu yimid ka dib
markii ay si toos ah dib u eegis ugu sameeyeen howlaha daynta cafinta Soomaaliya.
Waxay ku ammaantay dowladda sida ay ugu adkaysteen isbeddellada dhaqaalaha,
abaaraha dabadheeraaday, saameynta dagaalka Ruushka ee Ukraine iyo walaacyada
amniga.
“Haddii Soomaaliya ay sii waddo horumarka joogtada ah ee ku aaddan
dib-u-habaynta, waxa ay gaari kartaa heer gabagabo ah hannaanka cafinta daynta
cafinta caalamiga ah," ayay tidhi Jaramillo.
Laura Jaramillo waxay sheegtay tallaabooyinka ay Soomaaliya waddo inay u
oggolaan doonta in ay daynta ka dhigto ku dhawaad 550 milyan oo doolar halka ay
ka ahayd $5.2 bilyan.
IMF waxay sheegtay in Soomaaliya ay weli u baahan tahay sii socosho iyo
taageero degdeg ah oo ay ka helaan saaxiibada caalamiga ah marka loo eego
dhibaatada daran ee cuntada ee hadda jirta.
Wasiirka Maaliyadda Soomaaliya, Dr. Cilmi Maxamuud Nuur ayaa soo dhaweeyay
warbixin ay Hey'adda IMF ka soo saartay natiijada ka soo baxday shirarkii
isdabajooga ahaa ay la yesheen Dowladda Federaalka Soomaaliya gaar ahaan
Wasaaradda Maaliyadda Soomaaliya.
" Waxa aan ku faraxsanahay Warbixinta ay soo saartay hey’adda Lacagta
Adduunka IMF ee ka hadlaya natiijida wanaagsan ee ka soo baxday hannaanka
dib-u-eegista 4-aad (Article-IV) ee Barnaamijka Deyn-Cafinta (ECF) Shirarkaas
oo ka kala dhacay magaalooyinka Nairobi iyo Washington DC,” ayuu yiri wasiirka
maaliyadda ee dalka.
Dowladda Soomaaliya ayaa dadaal ugu jirta sare u qaadida dakhliga gudaha iyado
adduunku ay samayn dhaqaale oo xoogaan ka jirto, iyo sidoo kale dhamaystirka
hannaanka Deyn Cafinta Soomaaliya, sida uu sheegay wasiirka maaliyadda.
Haddii Soomaaliya ay sii wado horumarka joogtada ah ee ku aaddan
dib-u-habaynta, waxay gaari kartaa "dhammaystirka" deymaha caalamiga
ah ee hoos yimaada Hindisaha Waddamada deymaha badan leh ee deymaha leh
dabayaaqada 2023, taas oo u oggolaaneysa Soomaaliya in ay dhimato deynta lagu
leeyahay ilaa $550 milyan halka ay ka ahayd $5.2 bilyan.
Tuesday, October 18, 2022
Dib u noqosho ma jirto: Waa inaan Al-Shabaab ka saarno – Waxaa qoray madaxweyne Xasan Sheekh
Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa qoray maqaal uu
cinwaan uga dhigay “Ma jirto wax ka laabanaya go’aankeenna ah inaan meesha ka
saarno dhaqdhaqaaqa argagixisada,” ayuu ku sheegay in Soomaaliya ay ku jirto
xaalad rasmi ah oo dagaal ay kula jirto kooxaha argagixisada ah oo arxan daran,
rabshado wata. iyo akhlaaqda hoose, oo haddaynaan ka adkaan, waxay baabi'in
doonaan jiilasha danbe.
Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa sheegay in Al-shabaab ay ku qarxiyeen ceelal
biyoodyo ku yaallay meelo fog fog oo ay ka cabi jireen bulshada Soomaaliyeed,
isla markaana ay sannado badan ka qaadanayeen lacago sharci darro ah oo ay ka
qaadan jireen dadka loogu hanjabayo in la dili doono.
Isagoo hadalkiisa sii wata ayuu yiri “Waxaan salaamayaa geesinimada ay
muujiyeen shacabkeena Soomaaliyeed ee Soomaaliyeed, ee u kacay la dagaalanka
argagixisada, isla markaana garab siinaya ciidamadooda geesiyaasha ah, si ay
uga jawaabaan gumaadka iyo xasuuqa ay Al-Shabaab u geysatay dadkeena iyo
qarankeena”.
Madaxweynaha ayaa ku nuux-nuux saday in aan la joogin waqti ka wanaagsan oo
ka wanaagsan waqtigan xaadirka ah, maadaama shacabka ay u midaysan yihiin sidii
loo ciribtiri lahaa, isla markaana aan horumar iyo barwaaqo ku gaari doonno
marka aan iskaashano, isla markaana aan iska kaashanno. gacanta kuwa gacan
saarka la leh kooxaha argagixisada, waxaana ku garaacnay gacan bir ah.
“Waan sii wadi doonnaa baacsiga cadowga oo aan ka xoreyn doono meelo badan
oo muhiim ah, ka dibna waxaan gaarsiin doonnaa kaalmo bini’aadantinimo iyo mid
horumarineed oo ay deegaannadaas iyo dadkooda nool u baahan yihiin,” ayuu yiri.
Madaxweynaha Soomaaliya ayaa sheegay in Al-shabaab aan looga adkaan doonin
qori keliya, balse ay tahay in aan dib u eegis ku sameyno fikirkeenna
tacliimeed iyo hab-fekerkeena, isla markaana aan xirno meelaha ay ka helaan
maalgelinta argagixisada, isagoo mar kale ugu baaqay shacabka Soomaaliyeed in
ay ku kalsoonaadaan dadaalkeenna wadajirka ah. iyo in si geesinimo leh looga
soo horjeesto dhammaan kuwa la shaqeeya argagixisada.
Waxaanu yidhi “Runtii ma gaadhi karno horumar waara, mid bulsho, mid
dhaqaale, mid bulsho iyo mid siyaasadeed, haddaynaan dhaq-dhaqaaqa dhalinyaradu
garbaha ka qaadin, nidaamka dalka looga xoraynayo kooxdan qawlaysatada ah waa
masuuliyad wadareed. "
Monday, October 17, 2022
Rw Xamse: Dowladdu cunaqabatayn ayay ku soo rogi doontaa cid walba oo gacan saar la leh Al-shabaab
Ra'iisul Wasaaraha Soomaaliya, Xamse Cabdi Barre ayaa sheegay in
dowladdiisu ay dagaal dhab ah kula jirto Al-shabaab ayna cunaqabatayn ku soo
rogi doonto cid walba oo gacan saar la leh kooxda Al-shabaab.
Raysal wasaaraha ayaa sheegay in dowladdiisu guulo waawayn oo la taaban
karo ay ka gaartay dagaalka hadda ka socda gobolada dhexe, halkaas oo uu
sheegay inay ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanku ku xoreeyeen dhul badan oo
Alshabaab maamulayeen muddo dheer.
Raysal wasaaraha Soomaaliya ayaa hadalkaan ku sheegay wareysi uu magaalada
Addis Ababa ee dalka Ethiopia, ku siiyay warbaahinta Alcarabiya TV.
Wuxuu uga warbixinayay howlgallada ka socda Hiiraan ee loogasoo horjeedo
Alshabab iyo xaaladda abaareed ee dalka.
Raysal wasaare Xamse waxa uu rajo wanaagsan ka muujiyay in dowladda iyo
shacabka Soomaaliyeed oo iskaashanaya ay ka guulaysan doonaan Alshabaab.
Hadalka wasiirka koowaad ee dalka ayaa kusoo aaday, iyadoo xukuumada Soomaaliyaay dhawaan digniin u dirtay ganacsatada iyo shirkadda, kuwaas oo ay sheegtay in
aanay wax la xiriir la sameyn karin Alshabaab, siina karin wax lacag ah.
Dowladdu waxay hadda ku howlan tahay inay tallaabadii ugu horraysay ka qaaddo
shakhsiyaad iyo shirkado ganacsi oo baaris ku socoto, loona haysto inay
macluumaad u gudbin jireen kooxda Alshabaab.
Sunday, October 16, 2022
Md xasan sheekh Dib u noqosho ma jirto: waa inaan Al-Shabaab soo afjarno
Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud
Soomaaliya waxay dagaal kula jirtaa koox argagaxiso ah oo aan naxariis lahayn, caalam ahaan iyo damiir ahaanba aan la aqbali karin inay ku noolaadaan oo ay ka hawlgalaan dalkeena. Hadii aynaan ka saarin kooxdan xumaanta iyo maanka ku haysa bulshadeena, waxa ay baabi’in doonaan mustaqbalkeena iyo kan jiilasha soo socda. Waa ku filan tahay! Riyadan qarowga ah waa in ugu dambeyntii la dhammeeyaa.
Al-Shabaab ayaa hab-dhaqankooda caadiga ah ka dhigtay dilka, naafaynta,
baada iyo dhaca shacabka Soomaaliyeed ee ay ka helaan maciishada iyo
hantidooda. Waxay weli yihiin khatarta ugu weyn ee ku wajahan qarannimada
Soomaaliyeed ee si tartiib tartiib ah u soo kabanaysa. Xilligan adag ee
adag ee dhibaatooyinka bini'aadantinimo iyo kuwa dhaqaale, waxay sii wadaan
inay qarxiyaan ceelasha biyaha, si xoog ah ay uga qaadaan xoolaha dadka waxayna
ka qaataan lacago baad ah oo ay ka helaan ganacsiyada halganka ku jira ee
taageera qoysaska, shakhsiyaadka iyo bulshadooda. Kooxdani waa kansar ku
jira nidaamkayaga, waana inaan uga jawaabno awoodeena wadajirka ah si aan uga
adkaano hal mar iyo dhammaanba. Haddii aan sidaas la yeelin, mustaqbalka
Soomaaliya iyo wanaagga jiilasha soo socda ayaa mugdi geli doona.
Waxaan ku hanweynahay geesinimada ay muujiyeen bulshooyinkeena Soomaaliyeed
ee adkaysiga leh ee ku bahoobay ciidamadooda amniga dawladeed si ay uga
hortagaan Al-Shabaab iyo tacadiyada iyo gumaadka ay ku hayaan dadkeena iyo
qarankeena. Fariintayada midaysan waa caddahay: mar dambe naloo
cagajugleyn doono, nala bahdili doono, lama dili doono, ama wax baad ah nalama
qaadan doono. Waxaan nafteena, bulshadeena iyo dalkeena ka difaaci doonaa
argagixisada caalamiga ah. Argagixisadu ma yeelan doonto saaxiib ama meel
ay ugu yeerto Soomaaliya.
Tan iyo markii uu Soomaaliya ka billowday dagaalka ka dhanka ah
argagixisada caalamiga ah 2007-dii, ma jirin waqti aan dareemay rajo ka badan
oo aan ku qabo jabinta Al-Shabaab, marka loo eego hadda. Taas waxaa sabab
u ah, maanta, innaga oo midaysan, tamar iyo go’aansanay in aynu sugno mustaqbal
wanaagsan oo ummaddeenna. Iftiinka ifaya ee rajada Soomaaliya ma sii
madoobaan doono argagixisada. Waxaynu horumar iyo barwaaqo wada gaadhi
doonnaa iyadoo argagixisadu ay tahay, lagana rabo in la jabiyo oo la isu geeyo
qashinka taariikhda.
Si loo dhimo loogana adkaado Al-Shabaab, waxaan qaadnay hab dowladeed oo
dhan oo ay kaabeyso taageerada bulshada si aan uga hortagno tiirarka kala duwan
ee suurageliya Al-Shabaab. Dawladdeenu waxay si daacad ah u aqoonsanaysaa
muhiimadda ay leedahay hab-raac dhammaystiran iyo midnimo ujeeddo
leh. Waxaan rumeysannahay in wadashaqeyn adag oo dhexmarta ay muhiim u
tahay in laga adkaado Al-Shabaab, waana sababta aan u sameynay istaraatiijiyad
dhameystiran oo aan ku yareyno khatarta Al-Shabaab oo aan ugu dambeyn ku
ciribtirno. Toddobaadyada iyo bilaha soo socda, waxaan idiin xaqiijinayaa,
muwaadiniinteenna jecel, in aan sii wadi doono baacsiga cadawga iyo soo
kabashada meelo badan oo muhiim ah oo aan gaarsiin doono gargaarka
bini'aadantinimo iyo horumarinta goobaha la xoreeyay.
Iyadoo dowladda Soomaaliya iyo saaxiibadayada caalamiga ah ay in muddo ahba
si firfircoon ula shaqeynayeen Al-Qaacidada gacan-ka-hadalka ah ee Al-Shabaab,
waa ficillada iyo hamiga dadkeenna maanta kuwa dib u soo nooleynaya
waxqabadkeenna wadajirka ah si aan uga adkaano.
Al-Shabaab qoriga kaliya laguma jabin doono. Waa in aan adeegsanaa
cudud ciidan, barasho fikradeed oo sax ah, oo aan ka gaajoonno maalgelinta
xaaraanta ah. Waxaan mar kale ugu baaqayaa shacabka Soomaaliyeed inay ku
kalsoonaadaan dadaalkeenna wadajirka ah oo ay si geesinimo leh uga hortagaan la
shaqeynta Al-Shabaab qaab kasta iyo qaab kasta, iyadoo aan loo eegin qiimaha ay
ku kacayso.
Waa in aan Al-Shabaab kaga hortagno khayaanada ay ku hayaan diinteena
Islaamka ee quruxda badan, nabadda ah. Anaga oo nabadda jecel waxaan nahay
muslimiin dhab ah. Argagaxisada dilaaga ah ee dhiiga u ooman xitaa ma
fahmi karaan macnaha dhabta ah ee fariinta Islaamka ee rajada, nabadda iyo
horumarka aadanaha oo dhan. Runtii Alle SWT waa naxariista badane, wuxuuna
waajib inagu saaran yahay inaan u naxariisano oo u naxariisano dadka kale mar
kasta.
Sanadihii lasoo dhaafay, waxaan murugo badan ku waynay dagaalka lagula jiro
Al-Shabab. Muwaadiniin badan oo geesiyaal ah iyo saaxiibo caalami ah ayaa
bixiyay qiimaha ugu sarreeya si ay bulshadeenna uga ilaaliyaan falalka xun ee
kooxda. Maanta innaga oo dagaalka u qaadnayna waxa ay doonayaan in ay naga
joojiyaan dadaalkooda ugu dambeeya ee fulaynimada iyo caga-juglaynta ay ku
hayaan dad aan waxba galabsan, hantidooda iyo xoolahooda. Waxba nagama hor
istaagi doono, laakiin waxaan sii laba-jibaari doonaa dadaalkeena geesinimada
leh, waxaana sii wadeynaa inaan u socono si aan u soo afjarno rafaadkan, si
joogto ahna aan ugu sii socono horumar waara.
Xaqiiqdu waxay tahay inaan diirada saari karin inaan gaarno horumar waara
annagoo wax ka qabanaya isbedellada dhaqan-dhaqaale iyo siyaasadeed ee degdegga
ah haddii ay had iyo jeer carqaladeeyaan rabshadaha Al-Shabab. Al-Shabab
ma daneeyaan Islaamka iyo horumarka Soomaaliya iyo horumarka. Waxay rabaan
inay mustaqbalkayaga u baabi'iyaan dantooda dembi. Marna uma oggolaan
karno inay guulaystaan. Haddaba, waxaa mas’uuliyad ka saaran tahay
muwaadin kasta oo Soomaaliyeed inuu sii wado dadaallada uu kaga hortagayo
dambiyada Al-Shabaab iyo falalka xun xun ee ay ku hayaan shacabkooda iyagoo
garabsanaya dowladooda. Waxaan ku kalsoonahay, haddii aan si hufan u
samayno arrintan, in aan guulaysan doono insha Allah.
Saturday, October 15, 2022
Klopp: Joojinta Haaland waxay nagu abuuri doontaa dhibaato weyn