Madaxweynaha Jamhuuriyadda
Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo uu wehliyo Ra’iisul
Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamse Cabdi Bare ayaa warbxin
ku aaddan hawlaha la xiriira dhismaha hay’adda iyo doorkeeda shaqo ka dhagaystay
Hantidhawraha Guud ee Qaranka Mudane Maxamed Maxamuud Cali iyo xubno ka tirsan
Hay’adda Xisaabiyeyaasha Soomaaliyeed (SICPA).
Madaxweyne Xasan ayaa kulanka lagula wadaagay muhiimadda ay dalka u
leedahay dhismaha hay’addan oo door wanaagsan ka qaadan doonta soosaarista
xisaabiyeyaal la aqoonsanyahay oo xirfad sare leh kuwaas oo qayb ka noqon doona
dadaallada sare loogu qaadayo hannaanka maaraynta nidaamka maaliyadeed, shaqo
abuurka, hufnaanta hay’adaha maaliyadeed, dhiirigalinta maalgashiga shisheeye
iyo kobcinta dhaqaalaha dalka.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda ayaa dhankiisa tilmaamay in la dardargaliyo
dhammaystirka dhismahaha hay’adda isaga oo xusay baahida loo qabo xisaabiyeyaal
xirfad leh maadaama dalku uu ku jiro xaalad dib u soo kabasho iyo horumar
dhinacyo badan taabanaya.
xasan sheekh maxamuud ayaa intii laa doortey kuhawlan sidii kor loogu qaadi
lahaa dhaqaalaha wadanka isagoo hanti dhowrka iyo hay,ada isla xisaabtanka kor
u qaadaya.
Waxaan uga mahadcelineynaa Madaxweynaha Soomaaliya dadaalka uu ugu jiro
horumarinta dalka oo afartii sano ee la soo dhaafay aan wax tallaabo ah qaadin
Horyaalka Ingiriiska ayaa go’aamiyay in dib loo dhigo ciyaarihii wareegga
toddobaad ee tartanka oo lagu waday in uu furmo berri oo Sabti ah, si loogu
baroor diiqayo geerida boqoradda Elizabeth II.
"Kulankii saaka, kooxaha Premier League waxay xushmad u siiyeen
Boqorada Queen Elizabeth II, si ay u sharfaan nolosheeda gaarka ah iyo
waxtarkeeda qaranka," Premier League ayaa lagu yiri bayaan.
"Astaan ixtiraam ahaan, wareega Premier League dib ayaa loo dhigi
doonaa."
Madaxa fulinta ee Premier League Richard Masters ayaa yiri: "Anaga iyo
naadiyadayada waxaan jeclaan lahayn inaan xusno sharafteeda muddada dheer iyo
adeeggeeda joogtada ah ee waddankeena. Sida boqoraddayada ugu muddada dheer,
waxay ahayd dhiirigelin waxayna ka tagtay dhaxal cajiib ah nolosha ka dib. naf
hurid."
"Waqtigan murugada badan maaha qaranka oo kaliya, balse sidoo kale
malaayiinta qof ee adduunka ku nool ee u riyaaqay, waxaan si wadajir ah ula
qaybsanaynaa dhammaan dadkii ka tacsiyeeyey geerideeda," ayuu
raaciyay.
Horyaalka ayaa xusay in wax badan oo ku saabsan ciyaaraha Premier League inta
lagu guda jiro xilliga baroor diiqda la soo bandhigi doono waqtigeeda.
Wararka laga helayo gobolka Hiiraan ee bartamaha Soomaaliya ayaa sheegaya
in maanta maleeshiyaadka kooxda Macawiisleyda ay weerar culus ku qaadeen
deegaanka Geed-weyne oo hoostaga degmada Jalalaqsi oo ka tirsan gobolkaasi,
halkaas oo ay sidoo kale ku suganaayeen xoogag ka tirsan kooxda Al-Shabaab.
Maleeshiyaadka Macawiisleyda ayaa weerarka la beegsaday saldhig ay
Al-Shabaab ku leeyihiin deegaankaasi, waxaana kadib qarxay dagaal culus oo
foolka fool ah.
Horjoogayaal u hadlay Macawiisley ayaa shaaca ka qaaday in duulaankooda uu
jawaab u yahay weerarkii ay kooxda Al-Shabaab ku leysay dadkii shacabka ahaa ee
Sabtidii ka dhacay gudaha deegaanka Afar Irdood oo dhaca duleedka magaalada
Beledweyne.
Sidoo kale waxa ay intaasi ku dareen inay khasaare lixaad leh gaarsiiyeen
Al-Shabaab, isla-markaana ay ka dileen ugu yaraan illaa 50 xubnood, sida ay
hadalka u dhigeen.
Dhanka kale ma jiro wax hadal ah oo ka soo baxay kooxda Al-Shabaab oo ku
aadan dagaalkaas ee ay guulaha ka sheegteen maleeshiyaadka Macaswiisleyda oo
kaashanaayo ciidamada dawlada
Tan iyo markii Al-Shabaab ay labaatan qof oo shacab ah ku toogteen deegaanka
Afr Erdoud ee gobolka Hiiraan, waxaa sii kordhayay weerarada ay geysanayaan
ciidamada deegaanka oo jawaab u ah dhaq dhaqaaqyada iyo falalka foosha xun ee
Al-Shabaab.
Al-Shabaab ayaa dhawaan xasuuq bahalnimo ah u geystay shacabka reer
Hiiraan, waxaana ay ku dileen ku dhawaad 20 qof oo rayid ah oo isugu jiray
haween, caruur iyo dad waayeel ah, sidoo kale waxaa ay burburiyeen gawaari ay
raashiin u rarneyd xilli habeen ah ay weerar ku qaadeen deegaan ku dhow
magaalada Beledweyne oo qiyaastii 300 KM dhanka waqooyi kaga beegan magaalada
Muqdisho. .
Xaaladda ayaa haatan aad u kacsan, waxaana dhaq-dhaqaaqyo milatari oo iska
soo horjeedo laga dareemayaa deegaanno dhowr ah oo ka tirsan gobolka Hiiraan.
Isku dayga dowladda cusub ee lagu ciribtirayo argagixisada Soomaaliya
laguna faafinayo amniga iyo badqabka ayaa wali sii socda
Madaxa bini'aadantinimada ee Qaramada Midoobay ayaa saadaaliyay Talaadadii
in ugu yaraan 1 bilyan oo doolar si degdeg ah loogu baahan yahay si looga
hortago Macluusha Soomaaliya
bilaha soo socda iyo horraanta
sanadka soo socda markaasoo la filayo in laba xilli oo kale oo qalalan ay sii
kordhiyaan abaarta taariikhiga ah ee ku dhufatay dalka Geeska Afrika.
Martin Griffiths ayaa isagoo ku sugan magaalada Muqdisho ee caasimadda
Soomaaliya ku sheegay warbixin cusub oo ay soo saareen guddiga madaxa banaan ee
khubarada ah in Soomaaliya ay macluul ka dhici doonto inta u dhaxeysa bilaha
October iyo December “haddii aynaan ku guuleysan in aan iska difaacno oo aan ka
fogaano sidii ay u dhacday. Waxay ahayd kiiskii 2016 iyo 2017."
Sidhookale Todobaadki hore, dawlada Soomaaliya ayaa soo saaray baaq deg deg
ah oo ay uga dalbanayaan beesha caalamka in la caawiyo labada milyan ee qof ee
halista ugu jira cunno yarida oo ka mid ah ku dhawaad 8 milyan oo Soomaali ah
oo ay abaaruhu saameeyeen.
Dabayaaqadii bishii June, Save the Children waxa ay beesha caalamka uga
digtay in Soomaaliya ay ku sii socoto “macaluul ba’an”.
Marka loo eego tirooyinka Qaramada Midoobay iyo dowladda Soomaaliya,
qiyaastii 7.8 milyan oo ka mid ah dadka Soomaaliyeed (ilaa 16 milyan) ayaa u
baahan gargaar cunto.
Bishii Luulyo ee la soo dhaafay, Ergeyga Madaxweynaha Soomaaliya ee
Arrimaha Bani’aadantinimada iyo Gurmadka Abaaraha, C/raxmaan C/shakuur ayaa
xaqiijiyay in 300,000 oo Soomaali ah ay hadda la ildaran yihiin gaajo.
Imaaraatka Carabta oo ka jawaabaya baaqyada walaalohooda Soomaaliya ayaa ku
dhawaaqay in ay gacan ka geysan doonaan sidii ay u soo diri lahaayeen gargaar
iyo gargaar bini’aadantinimo iyo gargaar, waxayna ballan qaadeen in ay wax
badan ka qaban doonaan abaaraha, isla markaana ay ka taageeri doonaan sugnaanta
cuntada.
Sidoo kale waxaa weli socda dadaallada bani’aadantinimo ee Imaaraadka
Carabta ay ugu gurmanayaan shacabka Soomaaliyeed iyo sidii loo dhimi lahaa
dadka ay abaaruhu saameeyeen.
Hay’adaha Samafalka ee Imaaraadka oo kaashanaya Hay’adda Maareynta
Musiibooyinka Soomaaliyeed iyo Hay’adaha ay khuseyso ayaa bilaabay in ay
gar-gaar u qeybiyaan dadka iyo barakacayaasha ku nool Deegaannada iyo Xeryaha
ay ku nool yihiin, kuwaasi oo ay abaaruhu sida ba’an u saameeyeen deegaannada
Maxaas iyo Matabaan ee Gobalka Hiiraan. Maamulka Gobolka Shabeellaha Hoose
Liverpool ayaa ku bilaaban doonta ololaheeda Champions League xilli
ciyaareedka (2022-2023) iyagoo wajihi doona Napoli, Italy, garoonka Diego
Armando Maradona, Arbacada soo socota, koox ay Reds dhibaato badan kala
kulantay iska hor imaadyo hore.
Liverpool ayaa haysata 6 koob oo ah koobabka Yurub ugu qiimaha badan, koobkii
ugu dambeeyay ayaa ahaa xilli ciyaareedkii 2018-2019, waxayna mar kale
doonaysaa inay dib u hanato horyaalka ka dib markii ay finalkii xilli
ciyaareedkii hore ku lumisay gool ay wax jawaab ah ka soo saartay Real Madrid.
Liverpool ayaana sanadkan ku soo biirtay kooxda Ajax Amsterdam iyo Napoli oo
Talyaani ah, marka lagu daro Scottish Rangers.
Labadan kooxood ayaa hore ugu wada saxeexday Group-ka saddexaad ee xilli
ciyaareedkii (2018-2019), markaas oo Liverpool laga badiyay kulankii ugu
horreeyey ee Italy oo ay gool la’aan wax jawaab ah ka soo saartay, waxaanay ku
gaadheen wareegii ugu dambeeyey 1-0 ay ku badisay Anfield.
Liverpool ayaa markaas si dhib leh u goosatay tigidhkii ay ugu soo bixi lahayd
wareega xiga, kadib markii ay ku soo gashay kaalinta 2-aad 9 dhibcood, taas oo
ah isku dheelitirka Naples, laakiin goolasha ay Reds dhalisay ayaa ka badnaa
kooxda Talyaaniga.
Waxayna mar kale saxiixeen xilli ciyaareedkii xigay (2019-2020) ee Group E,
markaasoo Liverpool laga badiyay kulankii ugu horeeyay ee Italy (2-0), oo ay
barbaro ku galeen Anfield (1-1).
Waqtigaas, Reds wax kulan ah kama aysan turunturoobin guruubkooda marka laga
reebo labadii kulan ee Napoli, si kastaba ha ahaatee, waxay u suurtagashay inay
ku soo baxaan hogaanka group-ka.
Labada kooxood ayaa horay isaga horyimid kulan ka tirsan heerka guruubyada ee
horyaalka Yurub,waxana uu ahaa xilli ciyaareedkii 2010-2011.
Kadibna waxay barbardhac la galeen Italy goolal la’aan, Liverpool ayaana ku
badisay Anfield (3-1), taasoo la micno ah inay sidoo kale ku guuldareysteen
inay gool ku dhaliyaan garoonka Naples.
Guddoomiyaha Midowga Afrika Moussa Faki Mahamat ayaa danjire Mohammed
El-Amine Souef u magacaabay ergaygiisa gaarka ah ee Soomaaliya iyo madaxa
howlgalka ATMIS ee Soomaaliya.
Magacaabistan ayaa timid ka dib markii bishii April ee la soo dhaafay la
ceyriyay wakiilkii Midowga ee Soomaaliya Francisco Madeira, kaasoo ra'iisul
wasaarihii xilligaas Maxamed Xuseen Rooble uu u magacaabay "persona non
grata" sababtoo ah waxa uu yiri "ku lug lahaanshihiisa falal aan
waafaqsanayn" isagoo xilkiisa wakiil ka ah guddiga Midowga Afrika."
Waajibaadka danire Mohammed El-Amine Souef ayaa ah inuu xiriir dhow oo
joogto ah la yeesho dowladda federaalka ah ee Soomaaliya iyo daneeyayaasha kale
ee Soomaaliya ee taageeraya hirgelinta qorshaha kala-guurka ee iyo
geeddi-socodyada ballaaran ee dowlad-dhisidda Soomaaliya
Waxa kale oo uu si dhow ula shaqayn doonaa urur-goboleedka IGAD iyo dalalka
xubnaha ka ah, iyo sidoo kale saaxiibada labada dhinac iyo kuwa badan oo ay
khusayso sida Qaramada Midoobay (UN) iyo Hawlgalka Kaalmaynta Qaramada Midoobay
ee Soomaaliya (UNSOM) iyo Midowga Yurub (EU).
Si taas la mid ah, Guddoomiyaha Midowga Afrika waxa uu si qoto dheer
ugu mahadnaqay Danjire Francisco Caetano Jose Madeira oo u dhashay Mozambique
oo xilkaan horey u hayey muddo 6 sano ah kaas oo uu ku ammaanay inuu si wacan u
gutay waajibaadkii loo igmaday.
El-Amine Souef oo ah 59 jir ayaa
2011 illaa 2015 soo ahaa madaxa howlgalka wadajirka ah ee Qaramada Midoobe iyo
Midowga Afrika ee gobolka Darfur ee dalka Sudan, howlgalkaas oo loo yaqaan
UNIMID (United Nations-African Union Mission in Darfur).
Waxa uu sidoo kale 2015 illaa 2017 madax ka ahaa howlgalka
QM ee waqooyiga dalka Mali, kaasi loo soo gaabiyo MINUSMA.
.jpeg)
