Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, oo ku sugan magaalada
Garoowe, ayaa wadahadal kula jira madaxweynaha Puntland, Siciid Cabdullaahi
Deni.
Kulankan ayaa kusoo aaday xilli ay 100 maalmood u buuxsantay dowladda XasanSheekh, tan iyo markii xilka loo dhaariyay.
Dadaalka ay wado dowladda hadda jirta ee uu hoggaamiyo Madaxweyne Xasan
Sheekh Maxamuud, si xal nabadeed loo gaaro si loo wada qanciyo, iyo in
socdaalka Madaxweynaha Soomaaliya ee Garoowe uu aad uga duwan yahay
booqashooyinkii hore.
Madaxwenaha ayaa markii la doortay safarro ku tagay qaar ka mid ah maamul
goboleedyada ay ka kooban tahay dowladda federaalka ee Soomaaliya, kuwaasoo
qayb ka ahaa socdaallada ay madaxtooyada ujeeddadooda ku sheegtay kuwo lagu
xoojinayo wadashaqeynta gudaha.
Waxaase durba soo baxay in ay jiraan arrimo ay Puntland ka tabanayso
dowladda dhexe, iyadoo la xasuusto khilaafkii muddada dheer socday ee u
dhaxeeyay madaxda Puntland iyo dowladdii madaxweynihii hore, Maxamed
Cabdullaahi Farmaajo.
Xaflada isku aadka heerka guruubyada Champions League 2022-2023 ayaa la qabtay
maanta oo Khamiis ah fiidnimadii, waxaana ka dhashay in Inter Milan ay ku
dhacdo guruub dab ah, Bayern Munich, Barcelona iyo Viktoria Plzen.
Shabakaddan ayaa dib u eegis ku samaynaysa booska kooxaha Talyaanigu kaga
jiraan heerka guruubyada, iyo awoodda ay afarta kooxood u leeyihiin inay ka soo
gudbaan heerka Group-yada oo ay u soo baxaan isreeb-reebka oo ay wakiillada
Talyaanigu seegeen sannadihii u dambeeyay.
Kooxda Dhimashada
Kooxda saddexaad ayaa ah kooxda ugu dhibka badan siddeedda kooxood ee
daabacaadan,maadaama ay ku jiraan saddex ka mid ah kuwii hore ugu soo
guuleystay tartanka qaaradda.
Waxa ay u muuqataa in Inter Milan ay aad u adagtahay in ay ka gudubto heerka
Group-yada gaar ahaan marka ay joogaan kooxda Bavarian-ka iyo Barca kuwaas oo
ku taageeray saxiixooda heshiisyo weerar oo kala duwan intii lagu jiray suuqii
xagaaga.
Inter ayaa ku qasbanaan doonta in ay ku dadaalaan in ay ugu yaraan booskooda
labaad kaydsadaan, si ay u xaqiijiyaan booskooda wareega 16ka, laakiin waxaan
shaki ku jirin in uu mari doono imtixaan hore oo qaaradeed, si uu ugu soo baxo
isreeb reebka.
Kooxaha isku dheeli tiran ee
Napoli ayaa ku dhacay Group-ka kowaad ee Ajax,Liverpool iyo Rangers,waxana ay
ku wada jiraan guruub isku dheeli tiran,inkastoo laga yaabo in ay khatar badan
ku jirto,marka loo eego awooda kooxaha Holland iyo England.
Kooxda Scottish-ka ee Rangers, ayaa soo kabasho cajiib ah ku jirta muddooyinkan
dambe, ka dib markii ay heerka isreeb-reebka kaga soo gudubtay Holland
Eindhoven garoonka dambe ee isreebreebka, taasoo xaqiijinaysa in Napoli ay
iyaduna taxaddar muujinayso.
Dhanka Milan, inkastoo ay hogaanka Group E kula jiraan Chelsea, joogitaanka
Austria Salzburg iyo Croatian Dinamo Zagreb oo isku group ah ayaa laga yaabaa
inay hawlahooda ka fududeeyaan Inter iyo Napoli.
Hadii ay wax ka qaldamaan Group E, waxaa laga yaabaa in kaalinta labaad ay si
xoogan ugu soo baxdo kooxda Milan, hadii Chelsea ay ka soo muuqato heerkeedii
caadiga ahaa dhawaanahan horyaalka oo ay ku guuleysato inay hogaanka qabato.
Dhanka kale, kooxda Juventus ayaa sidoo kale ah mid isku dheeli tiran, inkastoo
uu qandaraaska kula jiro Paris Saint-Germain.
Bianconeri ayaa ku adkaan doonta oo tartan adag kula jirta PSG marka hore,
laakiin waxaa laga yaabaa inay ku adkaato inuu u soo baxo, haddii Benfica
Portuguese ay ka soo muuqan karto heerar cajiib ah, si ay ugu tartanto
tikidhada isreebreebka.
Madaxa bini’aadantinimada ee Qaramada Midoobay Martin Griffiths ayaa
lacag dhan 10 milyan oo doolarka Mareykanka ah ka sii daayay Sanduuqa Dhexe ee
Gurmadka Degdegga ah ee CERF, si loo dardargeliyo gargaarka degdegga ah ee
Soomaaliya, oo eegaya godka godka dheer kadib abaartii ugu darneyd muddo 40
sano ah.
Sida laga soo xigtay UN OCHA, heerar masiibo ah oo cunto yari ah ayaa lagu
dhawaaqay markii ugu horeysay tan iyo 2017, iyada oo 213,000 oo qof ay ku sugan
yihiin xaalado u eg macaluul iyo kala bar dadka - 7.8 milyan oo qof - ayaa ah
cunto yari ba'an.
“Saacaddu way sii dhammaanaysaa dadka ku nool Soomaaliya. Haddii
aan hadda xoog lagu kicin, way dhammaan doontaa oo carruurta nafaqo-xumadu
hayso waxay u badan tahay inay dhintaan marka hore,” ayuu ka digay Isuduwaha
Gargaarka Degdegga ah Griffiths.
Madaxa bini'aadantinimada ee Qaramada Midoobay ayaa intaa ku daray in
dhaqaalahan uu noqon doono mid muhiim ah si looga hortago musiibo kale oo dalka
ka dhacda. “Dhaqaalahan cusub waxa uu ka caawin doonaa hay’adaha samafalka
in ay helaan sahay iyo shaqaale sida ugu dhaqsaha badan ee bani’aadamka ah si ay
gacan uga geystaan ka hortagga masiibo kale oo ka dhacda
Soomaaliya. Laakiin xal maaha. Waxaan u baahanahay in gacmaha la is
qabsado oo dhammaan agabkiina la abaabulo si aan uga hortagno macluusha.
Hay'adda Qaramada Midoobay ayaa ku sheegtay tirada dadka ku barokacay
abaaraha Soomaaliya tan iyo 2021-kii in ka badan 1 milyan, waxaana lagu
qiyaasay 1.5 milyan oo carruur ah oo da'doodu ka yar tahay 5 sano ay soo food
saartay nafaqo-xumo ba'an. Sida laga soo xigtay Qaramada Midoobay, 386,400
oo carruur ah ayaa sidoo kale u baahan doona daaweyn nafaqo oo degdeg ah si ay
u noolaadaan.
In ka badan 21 milyan oo qof oo ku nool bariga Itoobiya, waqooyiga Kenya
iyo Soomaaliya ayaa wajahaya heerar sare oo cunto yari ah, ka dib afar xilli oo
roobaad oo xiriir ah, iyadoo la saadaaliyay xilli roobaadkii shanaad bilaha soo
socda, taasoo sare u qaadi doonta baahida.
Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan bini’aadantinimada ayaa ku
cel-celisay in Soomaaliya aysan u baahnayn gargaar degdeg ah si loo badbaadiyo
nolosha loogana hortago macluusha, balse ay sidoo kale u baahan tahay maalgashi
la taaban karo oo xagga hab-nololeedyada, horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha
iyo la qabsiga cimilada si loo dhiso u adkeysiga dhibaatooyinka cimilada
mustaqbalka
shaley oo Talaado ah, Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa soo
cusboonaysiiyay go’aanka dowladda federaalka ah ee ku aaddan sidii loo
ciribtiri lahaa maleeshiyada Al-Shabaab ee xiriirka la leh Al-Qaacidda ciidan
ahaan, fikir ahaan iyo dhaqaale ahaanba.
Intii uu socday kulanka uu Madaxweynaha Jamhuuriyadda la qaatay Guddiga
Amniga Qaranka ayaa ku nuux-nuux saday qorsheyaasha dowladda ee lagu
ciribtirayo kooxaha argagixisada, iyo sidii looga xoreyn lahaa meelaha yar ee
ku harsan gacanta kooxaha nabad diidka ah.
Kulanka ayaa waxaa goob joog ka ahaa Ra’iisul Wasaaraha, Wasiirada Arrimaha
Dibadda, Amniga, Arrimaha Gudaha, Maaliyadda, Cadaaladda, Taliyeyaasha Booliska
iyo Nabad Sugidda, La-taliyaha Madaxweynaha ee Amniga Qaranka, Wasiirka
Gaashaandhigga iyo Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka. sido kale ka qayb qaatey.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda oo shir guddoominayay shirka aan caadiga ahayn
ee Guddiga Amniga Qaranka ayaa shacabka Soomaaliyeed la wadaagay dhambaal ku
saabsan xaaladda amni ee dalka iyo dowladda, iyo qorshaha ciribtirka
argagixisada Al-Shabaab.
Madaxweynaha ayaa soo hadal qaaday diyaar garowga uu u sameeyay tan iyo
markii uu la wareegay talada dalka, si looga xoreeyo deegaannada ay gacanta ku
hayaan argagixisada Al-Shabaab, isla markaana aan dagaal joogto ah la galno
cadawga nagu soo duulaya nabaddeena, dowladnimadeena iyo madax banaanideena.
“Waxaa naga go’an inaan ciribtirno argagixisada dhibaatada ku haysa
shacabkeena inta laga saarayo dhamaan deegaanada ay gacanta ku hayaan” ayuu sii
raaciyay hadalkiisa. Qorshahan waa la fulinayaa oo waa la diyaarinayaa,
waa qorshaha ugu horreeya ee dawladdeenna.”
Madaxweynaha Jamhuuriyadda ayaa sheegay in ujeedka ugu weyn ee argagixisada
Al-Shabaab ay ka leeyihiin weerarada gaadmada ah ee ay la beegsanayaan goobaha
ay isugu yimaadaan ay tahay in shacabka Soomaaliyeed ay qalqal galiyaan,
dowladdana ay ka mashquuliyaan qorshaha ay dalka ku xoreynayaan.
Dadkii ayuu la hadlay, isagoo yiri: “Shacabka Soomaaliyeed, waxaan ogahay
inaad ka daasheen baroor-diiq joogta ah. Waxaan ogahay in qarax kasta oo
ay argagixisadu maleegayaan in aad ku waayi doontaan dad qaali ah, marka waxaan
idinka codsanayaa in aad u diyaar garowdaan dagaal aan argagixisadu waxba ka
hadhin, oo aad la dagaalanto dadka arxanlaawayaasha ah ee nabadeena iyo
dawladnimadeena ah.
Waxaa lagu soo bandhigay shirka Guddiga Amniga Qaranka oo ay ka soo qeyb
galeen Wasiirada Amniga, Arrimaha Gudaha iyo Cadaaladda, Taliyeyaasha Booliska
iyo La Taliyaha Amniga ee Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya,
Wasiirka Gaashaandhigga iyo Taliyaha. oo ka tirsan ciidamada qalabka sida ayaa
ka qaybqaatay internetka. Warbixin ku saabsan weerarkii Hotel Xayaat,
diyaar garowga shirka Golaha Amniga Qaranka, iyo qorshaha xasilinta dalka.
Manchester United ayaa neefsatay, ka dib markii ay 2-1 ku garaacday kooxda
martida loo ahaa ee Liverpool fiidnimadii Isniinta, markaasoo uu dhamaaday
wareegii saddexaad ee horyaalka Ingiriiska.
Goolasha United waxaa u kala dhaliyay Jadon Sancho (16) iyo Marcus Rashford
(53) halka Mohamed Salah uu dhaliyay goolka kaliya ee Liverpool (81).
Tani waa guushii ugu horeysay ee Manchester United ka dib laba guuldaro oo
xiriir ah, si ay kor ugu qaaddo dhibcaha 3, oo ay ka baxdo booskii ugu
dambeeyay ee u socday kaalinta afar iyo tobnaad, waxay dhibic ka sareysaa
Liverpool oo ku jirta kaalinta lix iyo tobnaad.
Tababaraha Manchester United Eric Tin Hag ayaa ka tagay xiddigiisa reer
Portugal Cristiano Ronaldo, kabtan Harry Maguire iyo daafaca bidix ee Luke
Shaw, isagoo isku dayaya inuu dib u soo nooleeyo kooxdiisa oo u muuqatay mid
liidata labadii kulan ee ugu danbeysay.
Manchester United ayaa ciyaarta ku bilaabatay qaab weerar ah, garsooraha ayaana
ku abaalmariyay laad xor ah oo toos ah, kaasoo Christian Eriksen uu darbiga
bini’aadamka ku dhex toogtay daqiiqadii 7aad, ka hor inta uusan Anthony Ilanga
ka khasaarin fursad uu ku soo hormaray daqiiqadii 10aad, markii uu birta ku
dhuftay. ka dib markii uu keligiis ahaa ka dib baas uu ka helay Bruno
Fernandes.
Liverpool ayaa jawaab ka bixisay daqiiqadii 15-aad ee ciyaarta, kadib markii uu
Mohamed Salah uu dhanka midig ka dul mariyay saajintiisa, ka hor inta uusan
goolka hortiisa u dhaafin Roberto Firmino, balse daafacyada ayaa kubad gooyay
waqtigii loogu talagalay.
Daqiiqado kaliya ayaa ka soo wareegay ilaa ay United u suurtagashay in ay la
timaado goolka furitaanka, markaasoo Ilanga uu kubad is dhaafsaday Eriksen, ka
hor inta uusan u dhaafin xerada ganaaxa Jadon Sancho, kaasoo si qurux badan uga
takhalusay James Milner, ka hor inta uusan si raaxo leh u toogan dhanka midig
ee goolhayaha. Alisson Becker.
Ciyaaryahanka garabka uga ciyaara Liverpool ee Luis Diaz ayaa ka soo dhaqaaqay
dhanka bidix, ka hor inta uusan kubad u dhiibin Harvey Elliott, kaasoo kubad u
soo celiyay, lakiin Colombian-ka ayaa kubad dhexda ka dhex toogtay daafacyada
ku xigay goolka daqiiqadii 18aad,
Sancho ayaa kubad baas ah u dhiibay. Kubad uu u soo qaaday Marcus
Rashford, ayaa isku dayay inuu kaligiis la ahaado goolhaye Alison, laakiin
difaaca ayaa la jaray Kubadu waxay ka timid isaga daqiiqadii 19-aad ee
ciyaarta.
Garsooraha ayaa laad xor ah ku abaal mariyay Manchester United ka dib markii uu
ka celiyay Ilanga, Eriksen ayaa si xirfad leh ugu toogtay birta fog, Alisson
ayaa u soo kacay inuu kubad ka qaado daqiiqadii 25aad
, qaab ciyaareedka Liverpool ayaa bilaabay inuu yara horumariyo, Salah ayaana
kubad u baasay. Kabtan Jordan Henderson, ayaa daqiiqadii 29-aad ee ciyaarta
goolka labaad u dhaliyay,
Elliott ayaa darbo ku tuuray difaaca Manchester United daqiiqadii 35-aad ee
ciyaarta, Liverpool ayaana ku sigatay inay la timaado goolka barbaraha
daqiiqadii 40-aad ee ciyaarta, markii Milner uu kubad uu soo celiyay Fernandes,
ku dhacday jirka daafaca Lisandro Martinez xariiqda goolka, ka hor intaanay kan
dambe kala firdhin.
Martial ayaa soo galay kooxda Manchester United halkii uu Ilanga u dhexayn
lahaa labada qeybood, daafaca Liverpool ee Trent Alexander-Arnold ayaa kubad
koorno ah u soo qaaday Salah, kaasoo si toos ah uga soo baxay banaanka xerada
ganaaxa oo ku sii jeeday tarabuunka daqiiqadii 50aad.
Manchester United oo ay iska indho tirtay difaaca Liverpool ayaa goolka labaad
u dhaliyay Rashford kaas oo ku jabiyay dabinka offsideka kadib markii uu helay
Martial, wuxuuna ciyaarta ka dhigay mid khaas ah wuxuuna kubbada dhinaca midig
u soo dhigay Alisson daqiiqadii 54-
aad ee ciyaarta, waxaana daqiiqadii 56 aad u dhaliyay difaaca Manchester United
ee Raphael. Varane ayaa kubad ku helay gudaha xerada ganaaxa Liverpool, si uu
ugu soo celiyo Rashford oo si xariifnimo leh ugu toogtay birta fog, Alison ayaa
si mucjiso ah u badbaadisay.
Ciyaaryahanka reer Brazil Fabinho ayaa soo galay kooxda Liverpool isagoo ku
jira booska Henderson, waxaana madax ku dhaliyay kubad koorno ah oo uu soo
qaaday saaxiibkiis Robertson, laakiin goolhaye De Gea ayaa si sahlan u maamulay
isku daygiisii daqiiqadii 57aad,
Fred ayaa soo galay kooxda United bedelkii Sancho, Fernandes ayaana qaatay
jaale. isagoo sheegay inuu ku dhacay xerada ganaaxa Liverpool.
Rashford ayaa wax ka badan hal ciyaartoy ku dul mariyay kubbada ka hor inta
aanu goolka Liverpool ku dhalin daqiiqadii 76 aad, laba daqiiqo ka dibna De Gea
ayaa si sahlan u maamulay Firmino.
Salah ayaa daqiiqadii 81-aad u suurtagashay in uu soo yareeyo natiijada
ciyaarta, kadib markii uu daba galay shabaqiisa kubad uu soo galay Fabio
Carvalho, waxaana ka badbaadiyay goolhaye De Gea.
Daqiiqadihii ugu dambeeyay, Ronaldo, Donny van de Beek iyo Aaron Wan-Bissaka
ayaa soo galay kooxda United, iyadoo aysan jirin wax cusub, iyadoo Alisson uu
ka hadlay kalinimada Martial ee waqtiga dheeriga ah.
Raysal wasaaraha Soomaaliya, Xamse Cabdi Barre ayaa ballanqaaday inay
dowladdu la xisaabtamayso cid walba oo hawsheeda gudan weysay, isagoo ka hadlayay
weerarkii hotel Xayaat iyo khasaarihii ka dhashay.
Ra’iisul Wasaaraha ayaa hadalkan sheegay kadib markii uu xalay booqday
isbitaallada lagu daaweynayo dadkii ku dhaawacmay weerarkii Alshabaab ku
qaadday hotelka Xayaat ee magaalada Muqdisho.
Ra’iisul Wasaare Xamse ayaa warbixinno ku saabsan xaaladda caafimaad ee dadka
dhaawacmay ka dhageystay dhakhaatiirta isbitaallada Erdogan iyo Medina.
Ra’iisul Wasaaraha waxa uu sheegay in dhaawacyada culus ee aan dalka wax looga
qaban karin ay dowladdu u qaadi doonto waddanka dibeddiisa – isagoo intaa
raaciyay in dowladdu qaadeyso bukaanno kale oo istibaallada horey ugu jiray.
Hadalka raysal wasaaraha ayaa kusoo aaday xilli in ka badan 20 qof ay ku
geeriyoodeen weerar socday in ka badan 24 saac oo Alshabaab ka geysteen hotel
Xayaat.
Waa weerarkii ugu cuslaa oo uu la kowsado raysal wasaare Xame, oo horey ugu
dhawaaqday dagaal ka dhan ah Alshabaab.
.jpeg)
