Shariif Sheekh Axmed ayaa loo doortay Xildhibaan ka tirsan Golaha Shacabka

 

Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed oo loo doortay Xildhibaan

 Shariif Sheekh Axmed oo horay u soo noqday Madaxweynihii KMG ahaa ee Soomaaliya ayaa maanta oo Axad ah loo doortay Xildhibaan ka tirsan Golaha Shacabka (Aqalka Hoose ee Labada Aqal ee Baarlamaanka Soomaaliya).

Axmed ayaa ku guuleystay tartan ka dhacay magaalada Jowhar ee xarunta dowlad goboleedka Hirshabeelle oo 90-km dhanka waqooyi kaga beegan magaalada Muqdisho.

Kursigan oo magaciisa lagu sheegay HOP 146, ayaa afartii sano ee la soo dhaafay waxaa hayay Wasiirka Amniga Gudaha C/llaahi Maxamed Nuur.

Shariif Abuukar Axmed Sabriye oo la tartamayay Axmed ayaa ka tanaasulay tartanka wax yar ka hor codeynta, waxa uu ku soo baxay si lama filaan ah.

Haddaba, dhammaan 101-kii ergo ee ay soo xuleen hoggaamiyeyaasha beelaha iyo hawl-wadeennada bulshada rayidka ah, waxay cod gacan taag ah ugu codeeyeen Axmed.

Axmed waxa uu ahaa madaxweyne ku meel gaar ah intii u dhaxaysay 2009 ilaa 2012.

Bishii Sebtembar 2012, Axmed wuxuu ku guuldarreystay tartankii madaxweynenimo ee uu ku guuleystay madaxweynihii isaga beddelay ee Xasan Sheekh Maxamuud.

Maxamuud iyo Axmed iyo sidoo kale Ex-Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Khayre ayaa labaduba ka mid ah Isbaheysiga Mucaaradka ah ee Madaxweyne Farmaajo oo la filayo in ay ku loolamaan Madaxweynaha hadda talada haya ee Maxamed Cabdullaahi Farmaajo doorashada Madaxweynaha oo loo badinayo in la qabto bisha May ee soo socota.

Si kastaba ha ahaatee, lama sheegin xilliga ay dhacayso doorashada madaxweynaha oo ay si wadajir ah u fulin doonaan xubnaha Aqalka Hoose iyo Aqalka Sare.

Axmed oo hadal kooban jeediyay doorashada kaddib, ayaa uga mahadceliyay ergadii dooratay, isagoo ballan-qaaday inuu si cadaalad ah ugu adeegi doono deegaanka.

Read More

Musharaxiinta u taagan xilka Madaxtinimada Puntland ee Soomaaliya

 

Hogaamiyaha Puntland Deni: Waa ka qayb-galayaasha tartanka madaxtinimada Soomaaliya ee doorashada soo socota

 Siciid Cabdullaahi Deni, hogaamiyaha Puntland, ayaan ku jirin liiska musharixiinta u taagan xilka madaxweynaha Soomaaliya – illaa dabayaaqadii bishii hore.

Si kastaba ha ahaatee, muddo bilo ah, waxaa siyaasadda Soomaaliya laga hadal hayay in uu noqon karo Boqor-sameeye ama uu isku dayo in uu laftiisa boqor ka noqdo doorashooyinka dib u dhaca ee madaxtinimo, ee hadda loo qorsheeyay May.

Xataa xaqiijinta hordhaca ah ee ah in hogaamiyaha maamul goboleedka Puntland uu u sharaxan yahay madaxtinimada Soomaaliya ayaa ka soo baxay saaxiibka dhow ee hogaamiyaha Jubbaland Axmed Madoobe.

“Walaalkey Siciid Cabdullaahi Deni waxa uu u tartamayaa xilka Madaxweynaha Federaalka, waxaana uu u baahan yahay in dhammaanteen la garab istaago” ayuu yiri Madoobe oo la hadlayay dad ka soo qeyb galay casho sharaf 20-kii bishan March ka dhacay magaalada Garoowe ee xarunta maamulka Puntland. xafiiskiisa markaas.

Madoobe iyo Deni labaduba waxay la kulmeen xiriir ay yaqaaneen dowladda federaalka. Waxay labadooduba ku eedeeyeen Madaxweyne Maxamed Farmaajo inuu isku dayay inuu hoos u dhigo hoggaankooda dowlad goboleedyada federaalka ah.

Doorashadii labaad ee Madoobe waxaa mar ‘buritay’ Madaxweyne Maxamed Farmaajo, balse markii dambe waxa uu aqbalay inuu xilka sii hayo. Inkastoo uu u muuqdo inuu ku sii jeedo afar sano oo dhameystiran tan iyo 2019-ka, haddana wuxuu la kulmaa mucaaradnimo mararka qaar degmooyinka gobolka Gedo.

Deni, gobolkiisa federaalka ah, oo ka mid ah shanta Soomaaliya, ayaa ah kan ugu da'da weyn. Waxaa la asaasay 1996-kii, waxay saameyn ku yeelatay abuurista kuwa kale, oo inta badan ka leexday 18-kii gobol ee ugu horreeyay ee maamul ee Soomaaliya. Waxay leedahay machadyo xasiloon, oo ay ku jiraan heerka hoose ee weerarrada argagixisada. Hase yeeshee, Deni ayaa ku eedeeyay Farmaajo inuu isku dayayo inuu dib u celiyo guulihii uu ka gaaray Puntland isagoo hurinaya colaadaha deegaanka.

“Waxaa nalagu hareereeyay dowladda dhexe sidoo kale. Waxaan la kulannay dadaallo aan horay loo arag oo dowladda Farmaajo ay ku dooneyso in ay dadka kaga qaado maamulka heer gobol iyo heer degmo, ayna ku soo koobto gacan yar,” ayaa lagu yiri war ka soo baxay xafiiskiisa Isniintii.

“Soomaaliya ma awoodo 5 sano oo dheeraad ah oo ay yeelato dowlad dagaal kula jirta nidaamka dastuuriga ah ee dalkeena. Madaxweyne Deni waxa uu u sharaxan yahay Madaxweyne si loo saxo dariiqa halista ah ee aan ku jirno” ayaa lagu yiri qoraalka oo intaas ku daray in xilkaas uu u tartamayo uu yahay mid uu ku doonayo in uu ku difaaco sharciga, soo kabashada hay’adaha jilicsan iyo ilaalinta nidaamka federaalka Soomaaliya.

Deni ma aha qofka kaliya ee ku cusub tartanka.

Cumar Sharma’arke oo horey usoo noqday Ra’isul wasaare ayaa sidoo kale sheegay inuu yahay musharax u taagan xilka Madaxweynaha. Arintan ayaa caqabad ku noqon karta tartanka maadaama Madaxweyne Farmaajo, Deni iyo Sharmaarke ay dhamaantood ka soo jeedaan Puntland.

Ilaa hadda, laba Madaxweyne oo hore oo federaal ah, laba Ra’iisal Wasaare hore, dhawr wasiir oo hore iyo wajiyo kale oo cusub ayaa ku dhawaaqay inay u tartamayaan xilka madaxtinimo. Musharaxnimada markan ayaa dhaafi karta tii 2016-ka, halkaas oo labo daraasiin ay ku tartamayeen tartanka inkastoo dhowr ka mid ah ay tanaasuleen ka hor maalinta cod bixinta.

Balse waxaa jira wax uu Deni kusoo kordhinayo ciyaarta, sida ay qabaan dadka falanqeeya siyaasadda Soomaaliya. Waxa uu maamulaa dawlad-goboleed federaal ah oo tiro badan oo wakiillo ah ku leh Aqalka labada aqal.

“Musharaxnimada Deni, Farmaajo waxa uu haystaa loolanka ugu adag ee ka imaanaya dhabarkiisa. Marka la eego qabiil [qabiil], iyaga dhexdooda, Farmaajo iyo Deni waxay wadaagaan 77 cod oo baarlamaanka ah, taas oo ugu weyn ee uu Deni gacanta ku lahaa,” ayuu yiri Aadan Aw Xirsi oo ah falanqeeye siyaasadda Soomaaliya.

Waxa uu soo hadal qaaday doorashada dadban ee Soomaaliya oo xildhibaanada la doortay ay ku yeesheen fadhi wadajir ah oo ay ugu codeeyeen madaxweynaha si qarsoodi ah.

Si kastaba ha ahaatee, doorashada xildhibaanada ayaa waxaa saameyn weyn ku leh madaxda dowlad goboleedyada dalka oo ay ku qasban yihiin inay soo xulaan musharixiinta qaab qabiil oo dabacsan.

Puntland oo 77 xildhibaan u qoondaysay baarlamaanka, Deni ayaa durbaba u banneeyay si uu u wiiqo awoodaha xilka haya, ayuu ku dooday Xirsi. Intaa waxaa dheer, guulihii Deni ayaa beryahan dambe ku jiray tartannada ugu horreeya.

“Siyaasadda dhabta ah, Deni waa garyaqaan qallafsan iyo ololeeye culus. Wareegii ugu dambeeyay ee doorashada madaxweynaha, iyadoo aan wax dabin ah iyo wax kale lagu soo hadal qaadin, oo ra’iisul wasaare ku fadhiya iyo ra’iisul wasaare hore oo beeshiisa ah oo ciyaarta ku jiray, Deni wuxuu helay 18 cod oo baarlamaanka ah,” ayuu yiri Xirsi oo ka hadlayay doorashooyinkii ugu dambeeyay ee gobollada dalka. la qabtay 2016kii.

“Puntland oo uu hadda madaxweynaha ka yahay, Deni wuxuu kaga guuleystay Goliathkii Dowladda Federaalka Soomaaliya. Waagaas, Villa Somalia waxay taageertay siyaasi dhaqaale badan haysta balse aan la garanaynin.

Isku xirka Deni iyo waayo-aragnimadiisa siyaasadda federaalka ayaa laga yaabaa inay ku shaqeyso, sida uu qabo Cabdimaalik Cabdullaahi, oo ah cilmi-baare Soomaaliyeed iyo falanqeeye siyaasadeed. Wuxuu ahaa xildhibaan iyo wasiir wuxuuna ku lug lahaa ololihii 2016-kii.

"[Waxaa la rumeysan yahay inuu dhaqaale ahaan xooggan yahay," ayuu Cabdimaalik ku daray. Muqaal siyaasadeedkii hore ee Soomaaliya waxay u fududaayeen kuwa lacagta haysta, shabakadaha ka dhexeeya kooxaha maxaliga ah iyo hay'adaha shisheeye iyo sidoo kale mawqifka wanaagsan ee qabiiladooda.

Si la mid ah kuwa kale ee la tartamaya, Deni waxa uu ballan qaadayaa in uu Farmaajo ka wanaagsanaan doono badbaadinta Soomaaliya oo argagixsada, faqriga iyo abaaruhu ay isku darsameen in ay ku sigtaan dalka. Ugu yaraan shan milyan oo qof ayaa hadda ku barakacay gudaha Soomaaliya, sida lagu sheegay warbixintii ugu dambeysay ee Qaramada Midoobay, ku dhawaad ​​hal milyan ayaana halis ugu jira macaluul. Iyadoo abaaro iyo argagaxiso ay jireen Farmaajo ka hor, Deni ayaa sheegay in siyaasad xumo ay xaaladda uga sii dartay.

“Soomaaliya waxay hadda fadhidaa meel isgoys ah oo horumarkii la sameeyay 20-kii sano ee la soo dhaafay uu halis ku jiro.

“Argagixisadu aad ayay u soo badanaysaa, maalin walbana waxaa lagu gumaadayaa Soomaalida. Daawashada kali-talisnimada ayaa mar kale dul heehaabaysa dalka,” ayuu Isniintii ka sheegay goobtiisa madaxtooyada.

Deni oo horey usoo noqday wasiir iyo xildhibaan ayaa sheegay in khibradiisa Puntland uu uga faa’ideysan doono kor u qaadida amniga guud ee dowladda Federaalka. Tallaabada ugu horreysana waa in caadi laga dhigo xiriirka madaxda dowlad goboleedyada federaalka, ayuu hadalkiisa ku daray.

Mudadii uu madaxweynaha ka ahaa Puntland, kooxaha argagixsada waa la wiiqay, sababtoo ah ciidamada ammaanka oo aad u qalabaysan, ayuu ku dooday, isagoo intaa ku daray inuu sidoo kale horumariyay kaabayaasha dhaqaalaha.

Sannadkii hore, Puntland waxay tijaabisay doorasho caalami ah, taasoo ahayd tii ugu horreysay ee Soomaaliya ka dhacda muddo 50 sano ah.

Saddex degmo ayaa loo doortay wakiillo ka socda doorashooyin tijaabo ah oo dawladda hoose ah. Diblomaasiyiinta reer galbeedka ayaa jecleystay. Si kastaba ha ahaatee, waxaa jiray caqabado markii qaar ka mid ah codbixiyaasha ay awoodi waayeen inay gaaraan goobaha codbixinta. Deni ayaa aaminsan in taasi ay ahaayeen casharo muujinaya in Soomaaliya ay mustaqbalka ka dhici karto doorasho toos ah. Wuxuu rabaa in uu mid la mid ah ka hirgeliyo heer federaal.

“Madaxweyne Deni waxa uu u taagan yahay xilka Madaxweynaha Soomaaliya; waa hogaamiye samatabixin kara dalkeena,” ayuu yidhi afhayeenkiisa Jaamac Deparani.

"Soomaaliya waxay u baahan tahay dad codkooda dhiibta, nabadna ay ka dhalato, labaduba waa astaantiisa."

Deni wuxuu sheegay inuu hagaajin doono xiriirka deriska iyo xulafada si ay ula tacaalaan "khatartayada caadiga ah ee aan wajaheyno oo ay ku jiraan laakiin aan ku xaddidneyn dambiyada iyo argagixisada caalamiga ah, cunto yarida, iyo isbedelka cimilada." Waxa uu ururinayaa mucaarid ku loolamayo in ay ku midoobaan hal musharax.

Read More

Guardiola, "Eray ma leh" ayaa fududayn kara xanuunka ka bixista kooxdiisa ee Champions League

 

Guardiola: Ma jiro erayo lagu nafiso "xanuunka Madrid"

 Macalinka kooxda Manchester City Pep Guardiola ayaa qiray in aysan jirin erayo yareyn kara xanuunka ka harista kooxdiisa ee Champions League ee gacanta Real Madrid.

Tababaraha reer Spain ayaa dadaalkiisa diirada saaraya horyaalka kaliya ee uu xilli ciyaareedkan ku guulaysan karo oo ah horyaalka Ingiriiska.

City ayaa markii labaad oo xiriir ah ku sigatay inay u soo baxdo finalka tartanka qaarada, markii ay lugtii hore ku soo baxday 4-3, ka dibna 1-0 ay ku hogaaminaysay meel ka baxsan garoonkeeda ilaa daqiiqadii 90aad, laakiin Real Madrid ayaa u suurtagashay inay natiijada ciyaarta u rogaan. 3-1 qaab ciyaareed cajiib ah.

Su’aal la waydiiyay intii lagu jiray shirkiisa jaraa’id ee jimcaha oo ka horeeya kulanka ay kooxdiisu la ciyaari doonto Newcastle ee horyaalka ayuu Guardiola ku jawaabay mar la waydiiyay waxa uu ku yidhi ciyaartoyda kadib bixitaankii: “Maanu hadlin, ma jiraan erayo caawin kara”.

"Waa arrin waqti uun ah, isku day inaad seexato oo aad ka fikirto yoolalka soo socda, berri waan hadli doonaa," ayuu raaciyay.

Guardiola waa inuu dhiirigeliyaa guutooyinkiisa oo uu niyadooda sare u qaadaa, sababtoo ah wuxuu ogaaday in qalad kasta oo ka dhaca horyaalka maxalliga ah uu ka dhigi karo kooxdiisa inay ku soo baxdo gacmo madhan xilli ciyaareedkan, ka dib markii uu u sharaxnaa inuu ku guuleysto wax ka badan hal horyaal.

City ayaa ku hogaamineysa Liverpool dhibic, 4 kulan ka hor dhamaadka safarka labada kooxood ee "Premier League".

Guardiola ayaa ka hadlay daqiiqadihii ugu danbeeyay ee horyaalka iyo halganka uu kula jiro Liverpool wuxuuna yidhi: “Kama fikirno horyaalka, kaliya waxaan ka fikirnaa Newcastle, ka dibna Wolverhampton, ka dibna West Ham, muhiim maaha in la dhagaysto waxa ay dadku leeyihiin. ku saabsan waxa aan ku guuleysan karno."

Guardiola ayaa si adag isaga difaacay naftiisa iyo ciyaartoydiisa, wuxuuna intaa ku daray: “Hadii ay dadku u arkaan in waxa dhacay uu guul daraystay, anigu kuma raacsani taas, ciyaartoydu way fahmayaan dhibka ay leedahay, laakiin way aqbaleen, ma doonayo inaan dood galo. Waan murugeysannahay, laakiin mar kale ayaan isku dayi doonaa sababtoo ah aad ayaan isugu dhownahay."

Isaga oo hadalkiisa sii wata waxa uu yidhi: “Ciyaartoyda waxa ay doonayeen in ay ciyaaraan finalka, laakiin in aan la tartanno koox le’eg Real Madrid waxa ay noo ahayd madadaalo, waxa aan u hambalyeynayaa Liverpool iyo Real Madrid, way u qalmeen in ay ciyaaraan finalka, waxaanu isku dayi doonaa xilli ciyaareedka dambe, hadii aanu ku guulaysano. ha guulaysan, mar kale ayaan isku dayi doonaa."

Read More

Twitter-ka ayaa wajahaya diidmo ah inuu ku bixiyo fursadaha xayaysiis munaasabad ka dhacday magaalada New York

 

Sida hogaanka Musk, xayeysiisyada Twitterku waxay gelayaan marxalad aad u mugdi badan

 Saddex maamule oo ka tirsan wakaaladaha xayaysiisyada ayaa u sheegay wakaalada wararka ee Reuters in Twitter ay soo wajahday cagajiid markii ay bixinaysay fursadaha xayaysiinta fiidnimadii Arbacada xaflad ka dhacday magaalada New York, iyadoo qorshayaasha shirkadda warbaahinta bulshada ee uu hogaamiyo bilyaneer Elon Musk ay tahay mid aan caddayn.

Maamulaha guud ee Tesla, oo go'aansaday inuu ku iibsado Twitter $ 44 bilyan, ayaa bartiisa twitter-ka ku soo qoray in aysan jirin wax xayeysiis ah oo ku yaal goobta si ay u awoodo in ay awood dheeraad ah u yeelato siyaasadaheeda wax ka beddelka.

Twitter-ka ayaa u sheegay shaqaalaheeda shirar gudaha ah iyo bandhigyada dadweynaha in xayeysiiskeeda iyo howlaheeda kale ay u sii socon doonaan si caadi ah ilaa heshiiska la dhammeeyo, laakiin shirkadu ma saadaalin karto isbedelada Musk uu sameyn karo.

"Wax kasta oo (Twitter) yiraahdo, waxa qof kastaa runtii rabo inuu ogaado waa sida ay noqon doonto mustaqbalka," ayuu yiri Mark Dimasimo, oo ah aasaasaha wakaaladda xayeysiiska Dimasimo Goldstein, isaga oo tixraacaya bandhigga Twitter ee xayeysiisiyeyaasha Arbacadii.

Shirkadda warbaahinta bulshada ayaa $5 bilyan ka heshay dakhli sanadka 2021, inta badan waxay ka heshay xayaysiisyada dhijitaalka ah shabakadeeda iyo app-keeda.

"Waxaan jeclaan lahaa in [Twitter] aan ka hadlo sababtoo ah waxaa jira xiiso badan," ayuu yiri Alex Stone, madaxweyne ku xigeenka sare ee muuqaalka sare iyo iskaashiga wakaalada Horizon Media.

Soo bandhigiddeeda (New Front), Twitter waxay ku dhawaaqday ballaarinta iskaashiga ay la leedahay shirkadaha warbaahinta ee Condé Nast iyo Essence, kuwaas oo u abuuri doona software maqal iyo muuqaal ah Twitter.

Xayeysiyeyaashu waxay awoodi doonaan inay iibsadaan dhibco xayeysiis ah oo la socon doona fiidiyowyadaas.

Read More

Jurgen Klopp ayaa ku qasban in uu isku diyaariyo kulanka ugu xun kulanka Unai Emery ee lugta labaad

 

Klopp: Tani waa waxa ay tahay inaan sameyno si aan uga gudubno Villarreal adag

Tababaraha kooxda Liverpool ee Jurgen Klopp ayaa Isniintii sheegay in kooxdiisu ay qabatay kala badh shaqada kulankii semi-finalka Champions League ee ay la ciyaareen Villarreal, waana inay isku diyaariyaan kulanka ugu xun kooxda Unai Emery ee lugta labaad.

Liverpool ayaa lugtii hore 2-0 ku soo badisay garoonka Anfield, waxaana ay badiyeen kulan kasta oo ay martida ahaayeen tartanka xilli ciyaareedkan, laakiin Emery ayaa boqolkiiba 84 guul gaaray isagoo tababare ah kulamadii bug baxa Yurub tan iyo 2010kii.

“Kuma badin ciyaaraha anagoo is difaacnay kuna tiirsaneynay weeraro rogaal celis ah,” Klopp ayaa u sheegay suxufiyiinta ka hor kulanka Talaadada ee lugta labaad ee Spain.

“Waxaan isku daynay inaan u ciyaarno qaabkeena, waana inaan mar kale sameynaa, waa inaan u diyaar garownaa inaan dhibtoono oo aan wajahno cadaadiska kooxda naga soo horjeeda oo aan difaacno mararka qaar laakiin guud ahaan wadadayada ma ahan”.

Liverpool ayaana sanadkan kaliya hal jeer lumisay iyada oo raadinaysa 4 koob oo aan horay loo arag.

“Waxaan sameynay waxyaabo sax ah dhowrkii bilood ee la soo dhaafay” ayuu yiri Klopp, “Dhibaatada hadda jirta ayaa ah in wax walba ay si fiican u socdaan laakiin wax walba waa ay isbedeli karaan hadii aad hal qalad sameyso kulanka soo socda”.

"Waxaan ku jirnaa xilli wanaagsan, laakiin maxaad sameyn doontaa haddii aad 2-0 kaga badiso meel ka baxsan guriga?

“Waxa ay isku dayi doonaan in ay u ciyaaraan si ka fiican lugtii hore, Unai dabcan waxa uu isku dayi doonaa in uu xakameeyo waxyaabaha qaar, waxa ay noqon doontaa kulan xiiso leh, bislaada waa muhiim laakiin maahan qodobka kaliya ee lagu guulaysan karo”.

Klopp ayaa sheegay in weeraryahan Roberto Firmino uu bilaabay inuu ordo mar kale ka dib dhaawac cagta ah, laakiin uu weli xanuun dareemayo oo uusan ka qeyb qaadan doonin ciyaarta.

Read More

'Xaaladaha duufaannada ee ku habboon' jadeecada ayaa ka dillaacday carruurta

 

Cudur duqoobay ayaa mar kale halis gelinaya carruurta.. digniin daran oo ka timid caafimaadka adduunka

 Hay’adda Caafimaadka Adduunka ee WHO iyo Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan Carruurta ee UNICEF ayaa ka digay waxa ay ku tilmaameen “Duufaan ku habboon” oo uu jadeeco ka dillaaco carruurta.

Labada urur ayaa sheegay in kiisaska jadeecada adduunka oo dhan ay kordheen 79 boqolkiiba labadii bilood ee ugu horreeyay ee 2022, marka la barbar dhigo isla muddadaas sannadkii hore.

Ku dhawaad ​​17,338 xaaladood oo jadeeco ah ayaa laga soo sheegay caalamka bilihii Janaayo iyo Febraayo 2022, marka la barbar dhigo 9,665 xaaladood isla labadii bilood ee la soo dhaafay 2021.

Wadamada uu ka dilaacay cudurkaan waxaa ka mid ah Somalia, Yemen, Nigeria, Afganistan iyo Ethiopia.

Marka loo eego tirakoobka, 21 cudur oo dillaacay oo waaweyn ayaa dhacay 12-kii bilood ee la soo dhaafay, laga soo bilaabo Abriil 2021 illaa Abriil 2022, waxaana intooda badan laga soo sheegay Afrika iyo gobolka Bariga Mediterranean-ka, tiradan ayaa loo badinayaa inay aad uga badan tahay.

Afrika ayaa diiwaangelisay koror boqolkiiba 400 ah heerarka caabuqa jadeecada, taasoo gaartay in ka badan 17,000 xaaladood intii u dhaxeysay Janaayo iyo Maarso.

Ururka Caafimaadka Adduunka ayaa sheegay in kororka kiisasku ay tahay "calaamad walaac leh oo muujineysa khatarta sii kordheysa ee faafitaanka cudurrada laga hortagi karo ee tallaalka", waxayna ka digtay " dillaac weyn oo saameeya malaayiin carruur ah".

Waxay xustay in carqaladaha la xiriira faafitaanka Corona iyo sinnaan la'aanta qaybinta tallaallada ay carruurta ka dhigto kuwo aan ka ilaalin cudurrada laga hortagi karo tallaalka, sida jadeecada.

"Maadaama uu jadeeco yahay cudur aad u faafa, kiisasku waxay u muuqdaan inay si dhakhso ah u soo baxaan marka heerarka tallaalku yar yahay. Hay'aduhu waxay ka walaacsan yihiin in jadeecada dillaaca ay sidoo kale ka digaan dillaaca cudurrada kale ee aan si dhaqso ah u fidin," ayay tiri hay'addu.

Jadeecada waa cudur fayras ah oo ku faafa hawada, aad buu u faafaa, wuxuuna keeni karaa khatar caafimaad, gaar ahaan carruurta ka yar 5 sano.

Tirooyinka Maraykanka ayaa tilmaamaya in shantii qof ee jadeecada qaba mid ka mid ah la dhigo cusbitaalka, halka 1,000 bukaanba mid ka mid ah uu ku dhaco barar maskaxda, iyo mid ka mid ah saddexdii qof ee 1,000 ah ayaa u dhinta xitaa daryeelka caafimaadka ugu fiican.

Ururka Caafimaadka Adduunka ayaa ku nuuxnuuxsaday in fayraska jadeecada uu daciifiyo habka difaaca jirka, taasoo ka dhigaysa carruurta inay u nugul yihiin inay qaadaan cudurrada kale ee faafa dhowr bilood ka dib caabuqa.

2020, 23 milyan oo carruur ah oo adduunka ah ayaan helin tallaalka aasaasiga ah, tirada ugu badan tan iyo 2009, iyo 3.7 milyan in ka badan tirada la diiwaan geliyey 2019.

Jadeecada ayaa sababtay dhimashada boqolaal milyan oo adduunka ah qarniyadii 16aad iyo 19aad, ka hor inta aan la bilaabin horumarinta tallaalka ka hortagga cudurka qeybtii labaad ee qarnigii labaatanaad.

Read More