'Xaaladaha duufaannada ee ku habboon' jadeecada ayaa ka dillaacday carruurta

 

Cudur duqoobay ayaa mar kale halis gelinaya carruurta.. digniin daran oo ka timid caafimaadka adduunka

 Hay’adda Caafimaadka Adduunka ee WHO iyo Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan Carruurta ee UNICEF ayaa ka digay waxa ay ku tilmaameen “Duufaan ku habboon” oo uu jadeeco ka dillaaco carruurta.

Labada urur ayaa sheegay in kiisaska jadeecada adduunka oo dhan ay kordheen 79 boqolkiiba labadii bilood ee ugu horreeyay ee 2022, marka la barbar dhigo isla muddadaas sannadkii hore.

Ku dhawaad ​​17,338 xaaladood oo jadeeco ah ayaa laga soo sheegay caalamka bilihii Janaayo iyo Febraayo 2022, marka la barbar dhigo 9,665 xaaladood isla labadii bilood ee la soo dhaafay 2021.

Wadamada uu ka dilaacay cudurkaan waxaa ka mid ah Somalia, Yemen, Nigeria, Afganistan iyo Ethiopia.

Marka loo eego tirakoobka, 21 cudur oo dillaacay oo waaweyn ayaa dhacay 12-kii bilood ee la soo dhaafay, laga soo bilaabo Abriil 2021 illaa Abriil 2022, waxaana intooda badan laga soo sheegay Afrika iyo gobolka Bariga Mediterranean-ka, tiradan ayaa loo badinayaa inay aad uga badan tahay.

Afrika ayaa diiwaangelisay koror boqolkiiba 400 ah heerarka caabuqa jadeecada, taasoo gaartay in ka badan 17,000 xaaladood intii u dhaxeysay Janaayo iyo Maarso.

Ururka Caafimaadka Adduunka ayaa sheegay in kororka kiisasku ay tahay "calaamad walaac leh oo muujineysa khatarta sii kordheysa ee faafitaanka cudurrada laga hortagi karo ee tallaalka", waxayna ka digtay " dillaac weyn oo saameeya malaayiin carruur ah".

Waxay xustay in carqaladaha la xiriira faafitaanka Corona iyo sinnaan la'aanta qaybinta tallaallada ay carruurta ka dhigto kuwo aan ka ilaalin cudurrada laga hortagi karo tallaalka, sida jadeecada.

"Maadaama uu jadeeco yahay cudur aad u faafa, kiisasku waxay u muuqdaan inay si dhakhso ah u soo baxaan marka heerarka tallaalku yar yahay. Hay'aduhu waxay ka walaacsan yihiin in jadeecada dillaaca ay sidoo kale ka digaan dillaaca cudurrada kale ee aan si dhaqso ah u fidin," ayay tiri hay'addu.

Jadeecada waa cudur fayras ah oo ku faafa hawada, aad buu u faafaa, wuxuuna keeni karaa khatar caafimaad, gaar ahaan carruurta ka yar 5 sano.

Tirooyinka Maraykanka ayaa tilmaamaya in shantii qof ee jadeecada qaba mid ka mid ah la dhigo cusbitaalka, halka 1,000 bukaanba mid ka mid ah uu ku dhaco barar maskaxda, iyo mid ka mid ah saddexdii qof ee 1,000 ah ayaa u dhinta xitaa daryeelka caafimaadka ugu fiican.

Ururka Caafimaadka Adduunka ayaa ku nuuxnuuxsaday in fayraska jadeecada uu daciifiyo habka difaaca jirka, taasoo ka dhigaysa carruurta inay u nugul yihiin inay qaadaan cudurrada kale ee faafa dhowr bilood ka dib caabuqa.

2020, 23 milyan oo carruur ah oo adduunka ah ayaan helin tallaalka aasaasiga ah, tirada ugu badan tan iyo 2009, iyo 3.7 milyan in ka badan tirada la diiwaan geliyey 2019.

Jadeecada ayaa sababtay dhimashada boqolaal milyan oo adduunka ah qarniyadii 16aad iyo 19aad, ka hor inta aan la bilaabin horumarinta tallaalka ka hortagga cudurka qeybtii labaad ee qarnigii labaatanaad.